6-Мавзу: Нафс тарбия

Маҳаллий ўзини ўзи бошқаришнинг демократик тамойиллари қуйидагилардан иборат:
1. Демократия, ошкоралик, фикрлар хилма-хиллиги тамойили.
2. Ворислик тамойили.
3. Ижтимоий муносабатларни демократлаштириш.
4. Юксак маънавият тамойили.
5. Маҳалла хавфсизлигини таъминлаш тамойили.
6. Фуқаро йиғини раиси (оқсоқоли) ва маслаҳатчиларининг ўз масъулиятини ҳис қилиш тамойили.
7. Ижтимоий ҳимоя, ижтимоий адолат, ижтимоий кафолат тамойили (жамоатчилик ва ўзаро ёрдам).
8. Кенгаш, машварат (маслаҳатлашиш) тамойили.
9. Инсонпарварлик.
10. Мустақиллик ва ҳ.к.
Бундай бошқарув тамойиллари сифат ва миқдор кўрсаткичлари орқали амалга оширилади.
Собиқ шўро даврида маъмурий-буйруқбозлик тизими қуйидаги тамойилларга асосланган эди:
1. Бюрократларча марказлашув.
2. Номенклатура (юқоридан рўйхат асосида тайинлаш) бошқаруви.
3. Ўзига ўзи хизмат қилиш, шахсий манфаатларни устун қўйиш.
4. Буйруқбозлик (мажбурлаш, даҳшатли қарорлар чиқариш).
5. Демократияни тан олмаслик.
6. Расмиятчилик (қоғозбозлик).
7. Маҳдудлик (махфий маълумотлар асосида бошқариш).
8. Консерватизм ва ҳ.к.
Мустақиллик йилларида мамлакатимизда бoшқaрув сoҳaсини мaркaзлaштиришни чeклaш, бу бoрaдaги вaзифaлaрнинг бир қисмини рeспубликa дaрaжaсидaн вилoят, тумaн вa шaҳaр миқёсигa ўткaзишдa мaҳaллa тизимини шaкллaнтириш мaсaлaлaригa кaттa aҳaмият қaрaтилди. Бу эса Биринчи Президентимиз томонидан эътироф этилган, марказий давлат ҳокимияти органлари ўз ваколатларини борган сари маҳаллий давлат ҳокимияти органларига ўтказиб бориш лозимлиги хусусидаги ғоянинг амалдаги тасдиғидир.
Мамлакатмизда амалга оширилаётган давлат бошқаруви соҳасидаги ислоҳотлар натижасида маҳалла институтининг роли тобора ошиб бормоқда. Бу эса фуқароларимиз турмуш тарзининг янада яхшиланишида маҳалла институтининг ўрни ва роли нақадар беқиёс эканини кўрсатиб бермоқда. Маҳаллаларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари сифатидаги мавқеини янада ошириш, роли ва аҳамиятини тобора кучайтириш мақсадида, Биринчи Президентимиз Ислом Каримов ва ҳукумат томонидан жуда кўплаб фармон ва қарорлар қабул қилинди. Фақат бизга хос бўлган маҳалла институти бошқа давлатларда учрамайдиган, бетакрор миллий қадрият ва анъаналарга асосланган жамоавий тузилмадир. Маҳалла бошқаруви давлат ҳокимияти органлари билан чамбарчас боғлиқдир.
Ҳокимият – бу кишилар, ижтимоий гуруҳлар ҳамда синфларнинг фаолиятига, хулқ-атворига, ҳаракатларига, иқтисодий, сиёсий, ғоявий, ижтимоий механизмлар, шунингдек, куч ишлатиш, зўрлик қилиш, ишонтириш қобилиятлари билан таъсир этувчи фаолиятнинг алоҳида шаклидир.
Давлат ҳокимияти (давлат аппарати) – бир-бири билан ўзаро боғлиқ бўлган муайян тузилмага бирлашган давлат ҳокимиятини амалга оширувчи давлат органларининг тизимидир. НАФОСАТ — гўзаллик тури. Нарса ва ҳодисаларнинг ташқи кўриниши (шакли, ранги)даги алоҳида мукам-малликни, мутаносибликни ифодалайди (Мас, спортчи қиз ёки йигитнинг қадди-қомати, турфа гулларнинг ранг-баранглиги). Кишиларнинг муомаласи, нутқи, акли, кийинишига нисбатан Н. ту-шунчаси уларнинг назокатли, нозик дид-ли эканлигидан дарак беради. Н. бадиий адабиётда воқеликдаги табиатан нафис нарса ва ҳодисаларнинг инъи-коси сифа-тида ифодаланса, санъатда, нимани акс эттиришидан қатъи назар, акс эттириш услубининг ниҳоятда нозик ифодалилигида, ижро усулининг алоҳида нафисли-гида юзага чиқади. Ҳақиқий Н.ни сохта, ясама нафисликдан ажрата билиш лозим. Юксак инсоний фазилатларни, халқчил ғоя, ижтимоий мазмунга эга бўлган ва табиат гўзаллигини акс эттирган Н.гина ҳақиқий ҳисобланади.