6-mavzu. Iste’molchi tanlovi, Daromad va almashtirish samarasi

A 
nuqta
dan 
B nuqta
gacha vertikal oraliq 500 ichimlik va gorizontal masofa 100 ta 
pitsaga teng. Demak, beshta Pepsi bitta pitsaga to’g’ri kelmoqda. (Aslida, budjet 
sig’imii egri chizig’i pasayganda, natija musbat son chiqadi. Lekin biz manfiy ishorani 
chetlab o’tishimiz mumkin.)
Budjet taqchilligi bir mahsulot narxining boshqa bir mahsulot narxiga 
taqqoslanishi orqali paydo bo’lgan taxminiy narxga teng ekanligini eslab qoling. Pitsa 
Pepsidan besh marta qimmat, shuning uchun pitsa olish ehtimolligi Pepsiga qaraganda 
besh marta past. Bozor ite’molchiga quyidagicha tanlovni taklif qila oladi: bitta pitsaga 
beshta Pepsi. 
6.2. Tanlov: iste’molchi nimani xohlaydi
Bu rejagi maqsadimiz iste’molchi qanday qilib tanlov amalga oshirishini 
o’rganish. Budjet sig’imi analizning bir qismidir: bu iste’molchining daromadiga qarab 
qanday tovarlarga qurbi yetishining kombinatsiyasini ko’rsatadi. Iste’molchining 
tanlovi nafaqat uning moliyaviy ahvoliga, balki, uning tanloviga ham bog’liq. Shunday 
qilib, iste’molchi tanlovi bizning keying o’rganish obyektimiz bo’ladi.
Tanlovni befarqlik chizig’i orqali ifodalash
Iste’molchining tanlovi unga Pepsi va pitsa kombinatsiyalaridan birini tanlash imkonini 
beradi. Agar biz unga ikki turdagi variantni ko’rsatsak, u o’ziga mosrog’ini tanlaydi. 
Agar ko’rsatilgan ikki variant unga teng ma’qul bo’lsa, iste’molchi ikkkalasini ham 
birdek qabul qiladi.
Biz hozir iste’molchining budjet sig’imini grafik ko’rinishida tasvirlaymiz, shuningdek, 
uning tanlovini ham grafikda ifodalashimiz mumkin. Buni befarqlik egri chiziqlaridan 
foydalanib amalga oshiramiz. 
Befarqlik egri chizig’i 
iste’molchini birdek xursand qila 

---

oladigan variantlarni taqdim etadi. Shu tufayli befarqlik egri chizig’I doim iste’molchini 
qoniqtira oladigan takliflar kiritadi.
Ikkinchi chizma iste’molchining befarqlik egri chiziqlaridan ikkitasini o’zida aks 
ettirgan. Ist’molchiga