6-Мавзу: Истеъмол, жамғариш ва инвестиция функциялари (2 соат)

АРС+АРS=100% 
ёки
 1. 
Уй хўжаликлари тасарруфидаги даромадларининг ўсган қисмини ё истеъмол қилади, 
ёки жамғаради. 
Истеъмолдаги ўзгаришларнинг шу ўзгаришни келтириб чиқарган тасарруфидаги 
даромад ўзгаришдаги улуши истеъмолга чегараланган мойиллик дейилади.
100
•
)
Y
(
узгариш
и
Даромаддаг
C)
(
узгариш
ги
Истеъмолда
МPC
d



 
Бу ерда: MPC (marginal propensity to consume) – истеъмолга чегараланган мойиллик. 
Юқорида келтирилган 4-жадвал маълумотларига кўра ихтиёрдаги даромад 410 
ш.б.дан 430 ш.б.кача ошган ҳолатда МРСни ҳисоблаймиз. 
ΔС=420-405 =15; ΔYd=430-410 = 20;
МРС=(15/20)∙100=75%;
Бу шуни билдирадики, даромад 100 % га (ёки бир бирликка) ўзгарганда истеъмол 75 % 
(ёки 0,75)га ўзгаради. 
Жамғаришдаги ўзгаришнинг ихтиёрдаги даромад ўзгаришдаги улуши жамғаришга 
чегараланган мойиллик дейилади. 
100
•
)
Y
(
узгариш
и
Даромаддаг
S)
(
узгариш
ги
Жамгармада
МPS
d



 
Бу ерда: MPS (marginal propensity to saving) – жамғаришга ўртача мойиллик.Юқорида 
келтирилган мисолда: 
ΔYd=430-410=20 ΔS=10-5=5
МРS=(5/20)∙100=25%;
Шундай қилиб, истеъмолга чегараланган мойиллик 0,75 ни ташкил этган бўлса, 
жамғармага чегараланган мойиллик 0,25 ни ташкил этади. Даромаднинг ўсган қисми ёки 
истеъмолга, ёки жамғармага сарфланади. Шу сабабга кўра истеъмол ва жамғаришга 
ўртача мойиллик кўрсаткичлари йиғиндиси 100%га ёки коэффициент кўринишида 1га 
тенг бўлади.
МРС + МРS =100%
ёки 1. 
МРС ва МРS анча барқарор кўрсаткичлар бўлиб, жуда секин ўзгаришга учрайдилар. 
3. Инвестицияларнинг моҳияти, графиги ва функцияси. 
ЯИМнинг иккинчи компоненти бўлган инвестицияларга тўхталиб ўтамиз. 
*
Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег. М.,1978. С.157. 

---

Инвестициялар ёки капитал қўйилмалар – бу, ҳали буюмлашмаган, лекин ишлаб 
чиқариш воситаларига қўйилган капиталдир. Ўзининг молиявий шаклига кўра, улар фойда 
олиш мақсадида хўжалик фаолиятига қўйилган активлар ҳисобланса, иқтисодий 
моҳиятига кўра инвестициялар янги корхоналар қуриш, узоқ муддат хизмат кўрсатувчи 
машина ва асбоб-ускуналарни якуний сотиб олишга ҳамда шу билан боғлиқ бўлган 
айланма капиталнинг ўзгаришига кетган харажатлардир. Шунингдек инвестицилар 
таркибига уй-жой қурилишига кетган харажатлар ҳам киритилади.
Инвестицияларнинг турли гуруҳлаш мумкин. Макроиқтисодий таҳлилда энг кўп дуч 
келинадиган гуруҳлашда инвестициялар инвестициялаш объектига кўра уч турга 
бўлинади. 
1. Ишлаб чиқариш инвестициялари; 
2. Товар-моддий захираларига инвестиция; 
3. Уй-жой қурилишига инвестиция.