6-Mavzu. Energiya : qayta tiklanadigan manbalarga otish reja

6-Mavzu. Energiya : qayta tiklanadigan manbalarga otish
reja
6.1. Tabiiy gaz: narxlarni nazorat qilish.
6.2. Neft: kartel muammolari.
6.3. Elektroenergiya:chiqib ketadigan manbalarning orni.


Tayanch so`zlar: qazib olish,xarajatlar,sezilarli farqqiladi,yoqilg’i.energiyaning,energiya iste’moli o’zlarining mavjud zaxiralaridan,kamsonli mamlakatlarda jam bo’lgan. bu esa energiya manbalari narhining ortib.
Qo`llaniladigan pedogogik texnologiyalar: “Blits so`rov”, “Aqliy xujum”, “Ma’ruza-suxbat” usullari.

Hozirgi avlod ko’z oldida sodir bo’layotgan fojealar sabablaridan biri XX asrda, asosan oxirgi 40 yilda insoniyatning iqtisodiy taraqqiyot maqsadlarida energiyadan foydalanishning o’ta yuqori darajada oshishidir.Yoqilg’ining organik turlaridan foydalanuvchi elektr va issiqlik stansiyalaridan, tobora soni ortib borayotgan ichki yonuv dvigatellaridan chiqayotgan zararli gazlar tufayli atrof-muhitga salbiy ta’sir yetkazilmoqda.

Negaki, global haroratning ko’tarilishi jarayonlari to’g’ridan – to’g’ri atmosferaga yonilg’ining organik turlaridan foydalanuvchi issig’lik elektrostansiyalaridan chiqayotgan gaz tashlamalari bilan bog’liq. So’nggi 40 yil davomida, butun insoniyat tarixi davomida qazib olingan organik yonilg’ilardan ham ko’p yoqilg’i qazib olinadi. Bugungi kunda yiliga tabiiy yoqilg’i ishlatish miqdori dunyo bo’yicha 12 milliard tonna neft ekvivalentiga to’g’ri keladi (taxminan bir kishiga 2 tonna). Organik yoqilg’iga bo’lgan ehtiyoj kelajakda ham jadal o’sib boradi.
1-o’quv topshiriq:
BBB texnikasi yordamida mavzuga doir bilimlarni yanada kengaytirish.
1. Mavzuga oid materiallarni o‘qib chiqing.
2. Olingan ma’lumotlarni individual sohalarga ajrating. Qalam bilan qo‘yilgan belgilar asosida BBB jadvalini to‘ldiring.
BBB jadvali

№	Mavzu savollari	Bilaman	Bilishni istayman	Bilib oldim
1.	Tabiiy gaz: narxlarni nazorat qilish
2.	Neft: kartel muammolari.
3.	Elektroenergiya:chiqib ketadigan manbalarning orni
4.	Bugungi kunda yiliga tabiiy yoqilg’i ishlatish dunyo bo’yicha qancha.

2-o’quv topshiriq:
SWOT tahlil usuli yordamida mamlakatimiz qishloq xo’jaligi tarmog’ining kuchli tomonlari, zaif tomonlari, imkoniyatlari va xavf-xatarlarini tahlil qilish. Bunda SWOT tahlil jadvali chiziladi va har bir talaba alohida ushbu tahlilni amalga oshiradi.
O’zbekistonda qishloq xo’jaligi tarmog’ining rivojlanishi

S (strength)	W (weakness)
O (opportunity)	T (threat)

3-o‘quv topshiriq:
“Baliq skeleti” texnologiyasi asosida “Ekologik iqtisodiyot va atrof-muhitning o’ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?” savoliga javob beriladi. Ushbu texnologiya katta muammolarning yechimini topishga qaratilgan. Yuqori qismida sinflarga ajratilsa, pastki qismida esa ularning farqlarini tasdiqlovchi dalillar yoziladi.




4-o’quv topshiriq:
Klaster usuli yordamida qishloq xo’jaligi tarmog’ining boshqa tarmoqlar bilan aloqadorligini ko’rsatib bering.



Nazorat va muhokama uchun savollar:

1. 
   Dunyoda asosiy energiya manbalari nimalar?
   
2. 
   Qayta tiklanuvchi energiya nima?
   
3. 
   Qayta tiklaunvchi energiya manbalarining ahamiyati, afzalligi nimada?
   
4. 
   Quyosh energiyasi nima?
   
5. 
   O’zbekistonda shamol energiyasining yalpi salohiyati qanchaga baholangan?
   
6. 
   Qishloq xo’jalik chiqindilariga nimalar kiradi?