6-mavzu: dnk- replikatsiyasi Reja: Prokariot organizmlar replikatsiyasi Eukariotlardagi replikatsiya

 Prokariot organizmlarda DNK sintezining chizmasi. 

Okazaki  fragmentlaridagi  RNK  segmentlarini  5'-oxiridan  DNK-polimeraza  I  qirqib, 

o„rtadagi Okazaki fragmentlaridagi bo„shliqni ham DNK-polimeraza-I to„ldirib turadi. Zanjirdan 

RNK ajralgandan so„ng, dezoksipolinukleotid oralarini DNK-ligaza kimyoviy bog„laydi. 

DNK-polimeraza-III  xoloferment  bo„lganligi  uchun,  qo„shimcha  oqsil  ishtirokida  dimer 

hosil  qiladi.  Shuning  hisobiga  DNK  dagi  boshlovchi  va  orqada  qoluvchi  zanjirlarning 

replikatsiyasi bir vaqtda sodir bo„ladi. Yetakchi zanjirdagi antiparallellik xalaqit bermaslik uchun 

“orqada qoluvchi” DNK zanjirida o„ziga xos tuguncha shakllanadi. Aynan shu tuguncha tufayli 

orqada qoluvchi qo„sh zanjirli DNKga aylanadi.  

DNK  sintezining  terminatsiyasi  matritsani  nukleotidlar  orqali  to„ldirilishi  bilan 

yakunlanadi.  E.colining  xromosomasidagi  ikkita  replikativ  ayrilarda  terminatsiyali  qismlar 

borligi  aniqlangan.  Ular  taxminan  20  juft  nukleotidlardan  tashkil  topib,  shu  qismlarni  Ter 

(terminus)  deb  ataladi.  Mazkur  nuqtalarda  replikatsiyali  pufakchalar  birlashadi.  Sintezlangan 

DNK zanjirlari ligaza fermentlari ishtirokida har qaysi matritsaga bog„lanib, DNK shakllanadi. 

---

 

 Yetakchi  va  kechikuvchi  DNK  zanjirlarining  koordinatsiyali  sintezi.  Orqada  qoluvchi 

zanjirda  tugunchalarning  hosil  bo‘lishi  DNK-polimeraza-III  fermentiga  bir  vaqtda  ikki 

zanjirli  DNKni  sintezlashga  imkon  beradi  (kechikuvchi  zanjirda  praymerning  sintezidan