6-35 кВ ли тармоқларда ва 110-500 кв тарқатиш қурилмаларида феррорезонанснинг олдини олиш бўйича кўрсатмалар

5. 110-500 КВ ТАРҚАТИШ ҚУРИЛМАЛАРИДА ФЕРРОРЕЗОНАНСНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ ВА ҚАЙД ҚИЛИШ ҚУРИЛМАЛАРИНИНГ УСУЛЛАРИГА ҚЎЙИЛАДИГАН АСОСИЙ ТЕХНИК ТАЛАБЛАР

5.1. Ферроресонансни қайд қилиш ва бостириш қурилмаси кучланиш трансформаторининг ишлашига фақат ферроресонанс жараёни содир бўлгандагина таъсир қилиши керак.

5.2. Қурилма кучланиш трансформаторининг ҳар бир фазасида феррорезонансни мустақил равишда бостириши керак.
5.3. Трансформатор кучланишига таъсир кўрсатишдан олдин феррорезонанс юзага келган моментдан (қайд қилиш қурилмаси) вақт 0,1 с дан ошмаслиги керак.
5.4. Феррорезонанснинг қурилма томонидан бостирилишининг умумий вақти 1 с дан, бошқа усуллар билан эса 20 с дан ошмаслиги керак.
5.5. Қурилма кучланиш трансформаторининг (тармоқ) кучланиш синфига қараб, ишчи кучланишини кучланиш трансформаторига 0,03-0,06 с дан кўп бўлмаган вақт давомида етказиб бергандан сўнг, унинг схемасининг бошланғич ҳолатига тез қайтишини таъминлаши керак.
5.6. Қурилма тармоқдаги қисқа туташувларда кучланиш трансформаторига таъсир қилмаслиги керак.
5.7. Ферроресонанс бостирилгандан кейин кучланиш трансформаторининг иккиламчи ўрамига терминалларида қолган кучланиш 0.35 номинал дан ошмаслиги керак.
5.8. Кучланиш трансформаторининг ўлчаш чулғамига бевосита уланган қурилма элементлари изоляциясининг синов кучланиши бу чулғамнинг синов кучланишидан паст бўлмаслиги керак.
5.9. Ферроресонансни сўндириш режимида қурилманинг термик барқарорлиги камида 1200 с (кучланишли трансформаторнинг номиналига мос юкланиши билан) бўлиши керак.
5.10. Қурилма ўз ишини сигнализация қилиш (ферроресонансни қайд этиш), электр таъминотининг автоматик калитини (кучланишнинг йўқлиги) узиш, носозлик, шиналар АПВ нинг тақиқини (рухсатини) олиб ташлаш учун контактларга эга бўлиши керак.
5.11. Қурилма кучланиш трансформаторига алоҳида автоматик ўчиргич орқали уланиши керак, бу эса иккинчи даражали занжирларнинг умумий автоматик ўчиргичига уланади, бу эса паст кучланишли ўрам чиқишларидан ҳисобга олинади.
5.12. Қурилма ферроресонанс режимида кучланиш трансформаторининг иккиламчи ўрамини юкловчи чиқиш занжирларини тезкор активлаштириш (узиш) учун тугмага (накладка) эга бўлиши керак.
5.13. Қурилма кучланиш трансформаторининг иш режимида, ўлчаш занжирларида, релели ҳимояси ва автоматлаштиришда номақбул бузилишлар киритмаслиги керак
5.14. Қурилма томонидан яратилган кучланиш трансформаторидаги юклама ва уни қўллаш вақти ГОСТ ва кучланиш трансформаторлари учун техник шартлар билан белгиланган чегаралардан ошмаслиги керак.
6. 110-500 КВ ТАРҚАТИШ ҚУРИЛМАЛАРИДА ФЕРРОРЕЗОНАНСНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ ВА БОСТИРИШ БЎЙИЧА ЧОРА-ТАДБИРЛАР МАЖМУИНИ ТАНЛАШ
6.1. Электромагнит кучланиш трансформаторини ҳимоя қилиш бўйича қўлланиладиган чора-тадбирлар тўплами трансформаторга параллел ўрнатилган вентелли разрядник ёки ночизиқли юқори кучланишдан чеклагичларини бир вақтда ҳимоя қилишни таъминлаши керак.
6.2. Кучланиш ортиши кўпайтмаси 2.5 U_наиб.р дан ортиқ бўлганда феррорезонансли ўткинчи режимда вентелли разрядниклар ўрнига кучланиш трансформаторига ОПН ни улаш зарурати кўриб чиқилиши керак.
6.3. Феррорезонансни сўндириш учун асосий чора - ферроресонансни аниқлаш ва сўндириш учун махсус қурилма уланиши - кучланиш трансформаторини тезкор қайта улаш пайтида ҳам, автоматик ўчириш вақтида ҳам ҳимоя қилишни таъминлаши керак. Айтиб ўтилган қурилма вариантининг асосий электр схемаси ва унинг уланиш схемаси 6 ва 7-расмларда кўрсатилган.
6
Феррорезонансни қайд қилиш ва сўндириш учун қурилманинг асосий электр схемаси 5-иловада келтирилган.
6.4. Феррорезонанcни олдини олиш учун заҳира чора сифатида, қуйидагилардан бири қўлланилиши керак:
- Феррорезонансни аниқлаш ва бостириш учун иккинчи қурилмадан фойдаланиш;
- Операцион ўзгаришларни амалга ошириш тартибини ўзгартириш;
- Релели ҳимоянинг операцион схемаларини ўзгартириш (тегишли уланишлар ўчиргичларини узишни тақиқлаш), феррорезонанс юзага келганда шина АПВ нинг зарур ҳаракат кетма-кетлигини таъминлаш, бу ишлатилмаган ҳолларда шина АПВ ни ишга тушириш.
6.5. Феррорезонансга тўсқинлик қиладиган ёки кучланиш даражасини камайтирадиган заҳира ўлчовини амалга ошириш керак:
* феррорезонансни аниқлаш ва бостириш учун қурилманинг носозликлари, унинг профилактик текшируви ёки тикланиши;
* феррорезонанcли ҳисоблаш режимида операцион қайта улаш ёки "муваффақиятсиз" АПВ шинаси, қачон шина тизими (тарқатиш қурилмаси қисми) давомийлиги 1200 с дан ортиқ бўлса;
* АПВ шина қурилмасини чиқишининг (носозлик, профилактик текшириш, тиклаш) феррорезонансни тўхтатиш учун асосий чора сифатида ишлатилганда.
6.6. Феррорезонанс давомида кучланиш ортиши максимал операцион кучланиш 1.15 дан ошмаса ва коммутация давомийлиги 1200 с дан ошмаса ва электр станциясида феррорезонанс мавжудлигини билдирувчи қурилма мавжуд бўлса, тезкор коммутация ва автоматик ўчириш вақтида феррорезонансни олдини олиш ва бостириш учун махсус чораларни қўлламасликка рухсат этилади.
6.7. Шина (ток ўтувчи қисмлари) алоқа конденсатор батареялари уланган бўлса, олдини олиш ва феррорезонанcни бостириш учун бошқа чора-тадбирлардан фойдаланишни талаб қилмайди, сиғимли кучланиш трансформаторлари ўрнатилади ёки сиғимли бўлувчи ўчиргичлари олиб ташланади.