6-35 кВ ли тармоқларда ва 110-500 кв тарқатиш қурилмаларида феррорезонанснинг олдини олиш бўйича кўрсатмалар

4. 110-500 кВ ТАРҚАТИШ ҚУРИЛМАЛАРДА ФЕРРОРЕЗОНАНСНИНГ ОЛДИНИ ОЛИШ ВА СЎНДИРИШ УСУЛЛАРИ
4.1. Электр станциялари ва подстанцияларда бўлувчи хусусиятларга эга 110-500 кВ ли тарқатиш қурилмаларини ишлатишга киритишдан олдин "Резонанс бўлмайдиган" 110-330 кв ли кучланиш трансформаторлари ёки двигател характеристикасига эга ўчиргичлар, электромагнит кучланиш трансформаторларининг хусусиятларига мос келадиган феррорезонанснинг олдини олиш (сўндириш) учун қуйидаги усуллардан фойдаланиш мумкин:
4.1.1. 110-500 кв ли тарқатиш қурилмаси учун электр уланиш схемаларини танлаш, бунда электромагнит кучланиш трансформаторлари билан феррорезонанснинг вужудга келиши истисно қилинади.
4.1.2. Ишлаб чиқарувчи билан келишилган ҳолда қолганлари учун 110 кв ҳаво ўчиргичларидан сиғимли кучланиш бўлувчини олиб ташлаш.
4.1.3. Уларга алоқа конденсатор батареяларини улаб, шина тизими сиғимини ошириш.
4.1.4. Стандартга нисбатан оператив ўзгаришларни амалга ошириш тартибини ўзгартириш.
4.1.5. Шина ҳимояси амалда бўлганда электр линияларидан бирини узишни тақиқлаш.
4.1.6. Ерга уланган нейтрали бўлган автотрансформатор ёки трансформаторни шина тизими томонидан ҳимояланмаган уланиш (ёки шикастланган шина тизими) билан шина ҳимоясидан узишни тақиқлаш.
4.1.7. Шиналарни ҳимоя қилиш жараёнида қарама-қарши томондан юқори частотали ҳимоя билан таъминлаш линияларидан бирини ўчириш.
4.1.8. Шина ҳимоя жараёнида АПВ шинадан тақиқни олиш.
4.1.9. АПВ шиналарини ишга тушириш (шундай ҳолдаки, илгари иштирок етмаган бўлса).
4.1.10. Электромагнит кучланиш трансформаторлари НКФ ўрнига сиғимли кучланиш трансформаторларидан НДЕ фойдаланиш.
4.1.11. Ферроресонанснинг юзага келишини қайд этувчи махсус қурилмалардан фойдаланиш ва уни сўндириш ва кучланиш трансформаторини феррорезонансдан чиқаришни амалга ошириш.
4.2. Электр қурилмаларини лойиҳалашда 110-500 кв тарқатиш қурилмаларининг электр уланиш схемаларини танлаш амалга оширилиши керак.
Бундай ҳолда электромагнит кучланиш трансформаторлари шундай жойлаштирилиши керакки, коммутация қурилмаларининг барча мумкин бўлган турлари учун феррорезонансли контур яратилмасин.
Агар зарурат бўлса, қаердаки, рухсат берилган бўлса, электромагнит кучланиш трансформаторлари сиғимли трансформаторлар билан алмаштирилиши керак.
4.3. Ҳаво ўчиргичларидан сиғим бўлгичларини олиб ташлаш ёки уларнинг иш шароитларида бошқалар билан алмаштириш ўчиргичларни ишлаб чиқарувчи билан келишилган ҳолда амалга оширилиши керак (110 кв ўчиргичлар учун 4-иловага амал қилинг).
4.4. Бошқа чора-тадбирлар у ёки бу сабаб билан қўлланилмайдиган ҳолларда, жумладан 3.6-бандга алоқа конденсаторларининг батареяларини уларга улаб шиналар ҳажмини ошириш жоиз.
4.5. Тезкор қайта улашни ўтказиш тартибини стандартга нисбатан ўзгартириш электр монтажида феррорезонанс юзага келишига тўсқинлик қилувчи ёки унинг сўниши ва кучланиш трансформаторининг бу режимдан чиқишини бажарувчи феррорезонанс обектида қурилмалар бўлмаган ҳолларда амалга оширилиши керак.
4.6. Тегишли уланишлар ўчиргичларини узишни тақиқлаш билан релели ҳимоянинг ишлаш схемаларини ўзгартиришга шина тизимларини автоматик узиш вақтида феррорезонанснинг олдини олиш учун бошқа чоралар қўллаш мумкин бўлмаган ҳолларда йўл қўйилади.
4.7. Шиналарни ҳимоя қилиш жараёнида АПВ шиналарини тақиқлаш феррорезонанс учун асосий тадбир сифатида амалга оширилиши мумкин, чунки кучланиш трансформаторидаги ферроресонанс ҳолатида энг катта кучланиш 1,3 номинал қийматдан ошмайди.
4.8. Феррорезонанснинг юзага келишини аниқлайдиган ва уни сўндишни амалга оширадиган махсус қурилмалардан фойдаланиш асосий тадбир сифатида қаралиши лозим.
Бироқ, у бошқа тадбир (тадбирлар) томонидан ҳимояланган бўлиши керак.