5А320401- kimyoviy texnologiya (ishlab chiqarish turlari bo’yicha) magistratura talabalari uchun

4-MAVZU: SANOAT NAMUNALARI. MAHSULOT BELGISI. ASOSIY TUSHUNCHALAR
4.1. Sanoat namunalari. Sanoat namunasining patentga layoqatlilik shartlari.

4.2. Sanoat namunasiga talabnomalarning tuzilishi va patentlash tartibi.

4.3. Sanoat tovar belgilarining turlari va ularga talabnoma tuzish.
4.1. Sanoat namunalari. Sanoat namunasining patentga layoqatlilik shartlari.
Sanoat namunasi inson ijodiy faoliyati yo’nalishining amalga oshishi bo’lib, aniq maqsad va iste’molchilar doirasiga ega.

Ta’rifga ko’ra sanoat namunalariga qandaydir bir ob’ekt tashqi ko’rinishining badiiy-konstruktorlik (dizayn) echimi kiradi.

Sanoat namunalari hajmiy (modellar), yassi (rasmlar) yoki ularning aralash ko’rinishida bo’lishi mumkin.

O’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq sanoat namunasining yangiligi, o’ziga xosligi va sanoatda qo’llanilishi uning patentga layoqatlilik shartlari hisoblanadi.

Agar sanoat namunasining buyumning estetik va (yoki) erganomik xususiyatlarini belgilovchi muhim belgilari (alomatlari) majmui uning ustuvorlik sanasidan oldin jahondagi nufuzli axborot manbalari orqali barchaga ma’lum bo’lmagan bo’lsa yangi deb tan olinadi.

Sanoat namunasining muhim belgilari majmui buyum estetik xususiyatlarning ijodiy xarakteri bilan bog’liq bo’lsa u o’ziga xos deb tan olinadi.

Sanoat namunasi ko’p karra qayta ishlab chiqarish imkoniyatini beradigan bo’lsa sanoatda qo’llaniladigan deb tan olinadi.

Qonun bilan sanoat namunasi deb tan olinmaydigan ob’ektlar ro’yxati belgilangan, xususan.

• 
  Nashriyot-bosma mahsulotlari;
  
• 
  Me’morchilik ob’ektlari (kichik me’morchilik shakllaridan tashqari), sanoat, gidrotexnika va boshqa ko’chmas inshoatlar;
  
• 
  Suyuq, gazsimon, sochiluvchan yoki ularga o’xshash moddalardan iborat barqaror bo’lmagan ob’ektlar;
  
• 
  Buyumlarning faqat texnik vazifasidan kelib chiqadigan echimlar;
  
• 
  Shuningdek jamiyat manfaatlari, insonparvarlik va axloq tamoyillariga zid echimlar.
  

Sanoat namunasining mohiyati va uning huquqiy muhofazalash hajmi eng avval, uning muhim belgilari majmui bilan ifodalanadi, bu belgilar namuna fotosuratlarida aks ettiriladi va buyumning tashqi ko’rinishi va o’ziga xos xususiyatlarini belgilab beradi. Muhim belgilarni so’zlar bilan tavsiflash tasviriy axborotni tushuntirib berishni ta’minlaydi.