5A310301 -«Metallurgiya»mutaxassisligi 2-kurs magistranti Halimov Alisher Anvar o’g’lining «Balansdan tashqari oltin tarkibli rudalarni uyumda tanlab eritish texnologiyasini tadqiq qilish va takomillashtirish» mavzusidagi magistrlik dissertatsiyasiga TA Q R I Z Ilmiy ish o‘zbek tilida yozilgan bo‘lib, hozirgi kunda oltin tarkibli rudalarni qazib olish va qayta ishlash jarayonida ko’plab texnogen chiqindilar hosil bo’ladi: balansdan tashqari va kambag’al oltin tarkibli rudalar chiqindilari (otvallari), qayta ishlangan rudalarning chiqindilari (bo’tana ko’rinishida) va yana uyumda tanlab eritish jarayonidan chiqgan ishlatilgan uyumlar.
Qizilqum hududida oltin konlarini o‘zlashtirish bo‘yicha xo‘jalik faoliyati davomida asosiy qimmatbaho komponentni qazib olish bir texnologiya bo‘yicha amalga oshirilganligi, boshqa qimmatli komponentlar ko‘pincha ishlatilgan rudada qolib ketishi, shuningdek, boshqa texnologiya yordamida tiklanishi mumkin bo'lgan asosiy komponentlarni ajratib olish uchun yo’lga qo’yishga asos bo’lib xizmat qiladi. Shu bois NKMK ishlab chiqarishidan hosil bo’lgan texnogen chiqindilardan va balansdan tashqari otvallardan qimmatbaho komponentlarni ajratish va ajratib olish imkoniyatlarini o‘rganish hozirgi davrning dolzarb vazifasi hisoblanadi.
Dissertatsiya ishining maqsadi Balansdan tashqari oltin tarkibli rudalardan uyumda tanlab eritish jarayoni texnologiyasini tadqiq qilish va sug’orish tizimlarini takomillashtirish evaziga oltin ajratib olish darajasini oshirishdan iborat.
Dissertatsiya ishining ilmiy yangiliklari - Balansdan tashqari rudalarning uyumda tanlab eritish jarayonida sug’orish tizimini takomillashtirish natijasida ruda massasini 8-10 l/soatiga/m2 eritma bilan taminlanishini 10-16 l/soatiga/m2 ga yangi sug’orish tizimi orqali oshirish texnologiyasi ishlab chiqildi;
- Uyumda oltinni tanlab eritishning yangi eritma berish (sug’orish) tizimining sxematik modeli, jarayonning optimal parametrlari va yechimlari ishlab chiqildi;
- Balansdan tashqari oltin tarkibli rudalardan takomillashtirilgan uyumda tanlab eritish texnologiyasi yordamida oltinni ajratib olish darajasini 4 % ga oshirishga erishildi va uyumda tanlab eritish davomiyligini 240 kundan 180 kunga qisqartirish imkonini yaratadi.
Ishning kamchiligi sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:
rudaning maydalanish darajasi o‘lchami to‘liq asoslanmagan;
ruda tarkibida uchrovchi qo‘shimcha metallarning so‘nggi eritma sifatiga ta’sir etish parametrlari o‘rganilmagan.
Belgilangan kamchiliklar ishning ilmiy va amaliy ahamiyatini kamaytirmaydi va tatqiqot natijalariga salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi.
Dissertatsiya ishi barcha rasmiylashtirish qoidalari asosida tayyorlangan. Ilmiy maqola va tezislar yetarli. Dissertatsiyaning strukturasi to‘g‘ri tayyorlangan va tugallangan deb hisoblash mumkin.
Dissertatsiya ishi qo‘yilgan talablarga javob beradi va uning muallifi A.A. Halimov magistrlik darajasiga loyiq deb hisoblayman.
Taqrizchi: UEO’ va TM uchastkasi katta ustasi : Sharipov J.S.