№5. Tug'ma pastki ichak tutilishi. Girshprung kasalligi

 
 
16.5-rasm. 
Gofrirlash bilan bir stvolli kolostoma metodi. 
Radikal operatsiyalar. Girshprung kasalligining davolanishi faqat jarrohlik 
bilan. Patologik asoslangan va radikal operatsiya – kengaygan ichak qismi bilan 
qisilgan zonaning qorin-chot orasi rezeksiyasi (aganglionar). Super qisqa aganglioz 
zonalarida rektal miotomiya (orqa yarim doira bo‘yicha ichki sfinkter va to‘g‘ri 
ichak mushaklarining shilliq osti 4–5 sm ga kesimi) yoki orqa yo‘lning barmoqli 
tortilishini (1 hafta interval bilan 2–5 marta) qo‘llashadi.
Svenson operatsiyasi aganglionar segment rezeksiyasini ko‘zda tutgan 
birinchi muolaja bo‘lgan. Bu metodning asosiy o‘ziga xosligi to‘g‘ri ichak 
dumg‘aza bo‘limi devorining keyinchalik burilishi va pastga ketgan ichak va 
to‘g‘ri ichakning distal segmenti orasida egri ikki qator anastomoz qo‘yilishi bilan 
ajratilishi hisoblanadi. Anastomoz keyin ichkariga cho‘kadi. Bu muolaja yaxshi 
natijalar berdi, jarrohlar tomonidan dunyoning barcha burchaklarida yo‘g‘on 
ichakning total agangliozi bilan birga Garshprung kasalligining har qanday 
shakllarida qo‘llanildi (16.6-rasm).
 
 
16.6-rasm.
 Svenson operatsiyasi. 

---

Svenson operatsiyasi natijalari: letallik 1 %ni tashkil etdi, bunda bu 
ko‘rsatkich muolaja 4 oygacha yoshda bo‘lgan bolalarda o‘tkazilganda ancha 
yuqori bo‘ldi. Anastomozning qodir emasligi kuzatishlarning 6 % ida uchraydi, bu 
ko‘pgina jarrohlarni operativ davolashni keskinlashuvlar sonini kamaytirishga olib 
keladigan himoya kolostomiyasi bilan to‘ldirishga majbur qildi. Anastomoz 
zonasidagi kech stenozlar 8 % bemorlarda, kalning ushlanmasligi esa (sezilarli, 
lekin vaqtincha) 13 % kuzatishlarda aniqlandi. Operatsiyadan keyingi enterokolit 
39 % bemorlarda kuzatildi. Siydik pufagi yoki siydik tizimining evakuator 
funksiyasi tomonidan keskinlashuvlar qisqa muddatli bo‘ladi.
Dyumel original muolajasi gangliyaga ega pastga tushiradigan (normal) 
ichak va anal teshigiga bevosita yaqin to‘g‘ri ichak orasida anastomoz qo‘yilishini 
ko‘zda 
tutadi. 
To‘g‘ri 
ichakda 
yig‘iladigan 
kal 
massalari 
bilan 
funksiyalanmaydigan kult cho‘zilishini yo‘qotish uchun Martin Dyumelning 
to‘g‘ri va pastga tushiradigan ichak orasida proksinal anastomoz operatsiyasini 
to‘ldirib, o‘z modifikatsiyasini taklif qildi. Shundan so‘ng to‘siq ezadigan qisqich 
bilan buziladi (16.7-rasm).
Natijada to‘g‘ri ichak keng bo‘ladi, bunda uning orqa devorchasi gangliyaga 
ega, bu vaqtda esa oldingisi operatsiyagacha qanday bo‘lsa, shunday qoladi. Martin 
modifikatsiyasida proksimal anastomoz tufayli to‘g‘ri ichakning ko‘r cho‘zilishi 
yo‘qotiladi. Hozirgi vaqtda anastomoz yotqizish va devorning ajratilishi uchun 
odatda tikish apparatlaridan foydalaniladi.
Ta’riflangan modifikatsiya bilan to‘ldirilgan Dyumel operatsiyasi yaxshi 
natijalar bilan Girshprung kasalligining barcha shakllarida keng qo‘llanila 
boshlandi. U ayniqsa o‘tish zonasi ingichka ichak sohasida joylashganda effektli. 
Ham alohida jarrohlar, ham jamlangan statistika ma’lumotlariga ko‘ra past letallik 
va anastomoz va stenozlarning qodirmasligi kichik chastotasi namoyon qilingan. 
Umuman, Dyumel operatsiyasini qo‘llash natijalari, shunga o‘xshash boshqa 
muolajalarni qo‘llashdan ancha yaxshi.

---