№5. Tug'ma pastki ichak tutilishi. Girshprung kasalligi

Davolash.
Hayotning 2-3 sutkasidagi favqulodda operatsiyalar to‘liq 

---

atreziyalarning barcha ko‘rinishlari, shuningdek, teshik shakllarini talab qiladi: 
rektouretral, rektochot orasi. 1-3 oy yoshda. 1-3 yoshgacha ichak o‘tib bo‘lmaslik 
simptomlarini chaqirmaydigan jinsiy tizim va chot orasiga teshiklar bilan 
nuqsonning to‘g‘rilanishini olib borishadi. Operativ muolaja metodini tanlashda 
anorektal anomaliyalarning «past», «o‘rta» va «yuqori» shakllarini aniqlash muhim 
hisoblanadi. Kamdan kam holatlarni hisobga olmaganda varcha «past» va «o‘rta» 
anomaliyalar chot orasi anoplastikasi bilan muvaffaqqiyatli korrigirlanadi: Stoum-
Benson operatsiyasi, Rizoly bo‘yicha old sagittal proktoplastika, Pena bo‘yicha 
orqa sagittal proktoplastika.
«Yuqori» anomaliyalar kolostomaning oldindan yotqizilishini talab qiladi. 
Anorektal anomaliyalarni davolashda kolostomiyaning eng yaxshi usuli ichakning 
pastki dekompressiyasi va keyinchalik asosiy operatsiyaning o‘tkazilishining 
xavfsizligini ta’minlaydigan pastga tushadigan ichak sohasida oxirli stomaning 
alohida chiqarilishi hisoblanadi. Bu shuningdek, distal stoma orqali irrigografiya 
o‘tkazish, va mos ravishda, nuqson xarakteri va anatomiyasini aniqlash imkonini 
beradi. Anorektal anomaliyalarni himoya kolostomiyasisiz korrigirlash xohishi 
doim bo‘ladi. Lekin kolostomiyasiz muolaja infeksiya rivojlanishi xavfini olib 
keladi va jarrohga nuqson anatomoyasida diqqatni jamlash imkonini bermaydi. Va 
garchi bundagi keskinlashuvlar ko‘p uchramasda, biroq ular doim sfinkter apparati 
keyinchalik funksiyasi uchun jiddiy xavfni o‘zida namoyon etadi.
Pastga ketadigan ichak sohasidagi kolostomiya chiqadigan yoki ko‘ndalang-
yoy bo‘limi chiqarishi oldida shubhasiz ustunlikka ega, chunki bunda yo‘g‘on 
ichakning juda kichik bo‘limi funksiyalanmaydi, bu juda muhim. Ma’lumki, 
kolostomaning yopilishidan so‘ng suyuq stul bo‘lishi aynan o‘chirilgan ichak 
atrofiyasi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, agar kolostoma yo‘g‘on 
ichakning distal bo‘limida qo‘yilgan bo‘lsa, unda keyinchalik, asosiy operatsiya 
vaqtida yo‘g‘on uchakning distal bo‘limining ajralishini amalga oshirish ancha 
oson. Bemorda keng rekrouretral teshikning bo‘lishida siydik ko‘pincha yo‘g‘on 
ichakka chiqadi va agar stoma ko‘ndalang-yoy bo‘limiga qo‘yilgan bo‘lsa, unda 
yo‘g‘on ichakdagi siydik ushlanib qoladi va absorbirlanadi, bu metabolik asidoz 

---

rivojlanishiga sharoit yaratadi. Oxirli emas, yon kolostoma yaratilganida, yo‘g‘on 
ichakning keltiradigan bo‘limi ichidagilari chiqaradiganga tushadi, bu uzoq vaqt 
dilatatsiyasi harakatlanish faolligining og‘ir va turg‘un buzilishlari bilan 
devorchasining o‘zgarishlariga olib kelishi mumkin bo‘lgan to‘g‘ri ichak distal 
qismining kengayishi va siydik yo‘llari infeksiyasi rivojlanishiga olib keladi. 
Kolostomani rektosigmoid sohasida juda distal qo‘yish ham kerak emas, chunki bu 
tushirish operatsiyasi vaqtida to‘g‘ri ichak mobilizatsiyasiga to‘sqinli qiladi.
Nuqsonning radikal to‘g‘rilanishini (operativ davolashning ikkinchi bosqichi) 
– ichakning qorin-chot orasi tushirilishi 2 oydan 1 yoshgacha bo‘lgan yoshda 
amalga oshirishadi. So‘nggi vaqtlarda nerv-reflektor kortiko-visseral aloqalarning 
shakllanishi va mustahkamlanishi vaqtiga normaga maksimal yaqinlashgan 
anatomik variantga erishish uchun rivojlanishning anorektal nuqsonlari erta 
to‘g‘rilanishiga intilish kuzatilmoqda.
Operatsiyadan so‘ng, ikkinchi haftadan boshlab tobora № 8 dan № 11-12 
gacha oshirib borgan holda Gegar bujlari bilan qayta shakllangan anal kanalini 
profilaktik bujirlanishini o‘tkazishadi. 2-2,5 oy davomida profilaktik bujirlash 
ichakning teriga o‘tish joyida yumshoq tish yaratish va to‘g‘ri ichak stenoziga 
uchramaslik imkonini beradi. Bujirlashni birinchi 1-2 haftda davomida statsionarda 
har kuni o‘tkazishadi, keyin esa buni har haftali dispanser nazorati ostida ota-
onalar bajarishadi.