5-sinf to’garak II- chorak darsi shlanmas I sana: Sinf

3- mashq. Ajratib berilgan so‘zlarni ona tilingizga tarjima qiling.
Bugun uyimizga mehmon keldi. Stolning ustiga oq dasturxon yozdik. Dasturxonni shirin mevalar, pishiriqlar bilan bezatdik. Onam mazali palov damladilar. Palovdan keyin ko‘k choy ichdik.


Bilib oling!
Shirin, mazali, totli, chuchuk, achchiq, nordon, sho‘r kabi so‘zlar narsalarning maza-ta’mini ifodalaydi. Masalan: Buvim nordon olmani yaxshi ko‘radilar


Yodda tuting!
Maza-ta’m bildiruvchi so‘zlar -li, -siz qo‘shimchalari bilan ham hosil bo‘ladi. Masalan: mazali — mazasiz, tuzli — tuzsiz kabi.
7- mashq. Savollarga rang-tus va maza-ta’m bildiruvchi so‘zlarni qo‘llab javob yozing, suhbatni ko‘chiring.

1. — Aytolmaysizmi, Azizlarning eshigi qaysi?

— ... .
2. — Ertaklar qaysi javonda turibdi?
— ... .
3. — Shirin choy ichasizmi yoki achchiq qahvami?
— Menga ... .
4. — Stoldagi qizil olmalar nordon ekanmi?
— Yo‘q, ... .
4- topshiriq. Matnni o‘qing va savollarga javob bering.

DILBAR
(Hikoya)
Ikki yuzi qip-qizil Dilbar uyning o‘rtasida o‘tirib olib, qaychi bilan rangli qog‘ozni qirqib, quticha yasayotgan edi. Dilbar stol ustidan qutichani olish uchun o‘rnidan turgan edi, birdan etagidagi qog‘ozlar yerga sochilib ketdi. Uyga yozilgan gilam iflos bo‘ldi.
Dilbar darrov katta-katta qog‘ozlarni terib oldi-da, supurgini olib uyni supurishga tushdi.
— O‘hho‘, ona qiz degan shunday bo‘lsin-da. O‘zi mening oppoq qizim, aqlli qizim katta bo‘lib uy supuradigan bo‘lib qolibdi-ku, — dedi qiziga qo‘lida bir dasta kosa ko‘tarib uyga kirib kelgan Salomat opa.
Dilbar onasiga qarab:
— Oyi, bu supurgingiz yomon ekan. Menga yaxshi, kichkina supurgi olib kelib bering, — dedi.
— Xo‘p bo‘ladi, oppoq qizim, — dedi Salomat opa qo‘lidagi kosalarni javonga qo‘ya turib.
— Oyi, o‘zingizga ham yaxshisidan olib kelasizmi? Bu sizni ham charchatib qo‘ymaydimi?
— Charchatadi, qizim. Mana, supurish shunaqa qiyin bo‘ladi, shuning uchun uyni iflos qilmagin deb seni urishaman-da, — dedi Salomat opa.
— Endi hech iflos qilmayman, supurgi olib kelib bersangiz, har kuni o‘zim supuraman.
— Xo‘p, qizim, ertaga olib kelib beraman, — dedi qizini erkalatib Salomat opa.
Ertasi kuni Salomat opa Dilbarga kichkinagina supurgi olib kelib berdi.
Dilbar endi har kuni ertalab uyni supuradi. U juda ozoda qiz, uyni iflos qilmaydi. Chunki u mehnatning qadriga yetadi.
Karim Rahim