5-Мавзу: Молиявий натижалар ва рентабеллик таҳлили Молиявий натижалар, фойда ва рентабелликни ифодаловчи кўрсаткичлар таҳлилининг аҳамияти, мазмуни, мақсади ва вазифалари

Download 213,43 Kb. bet 13/28 Sana 24.02.2022 Hajmi 213,43 Kb. #196064

Bog'liq
5 Mavzu

Bu sahifa navigatsiya:

• Харажатларни баҳолаш ва таҳлил қилиш йўллари. Харажатлар ўзгаришига таъсир қилувчи омиллар ва уларни ҳисоблаш йўллари

Жами харажатлар		3 394 256 689	5 070 812 936	1 676 556 247
149.4

Корхонада жами харажатлар ўтган йилда 3 394 256 689 минг сўмни, жорий йилда 5 070 812 936 минг сўмни ташкил қилган. Ўтган йилга нисбатан мутлақ ўзгариши 1 676 556 247 минг сўмни, ўсиш даражаси 149.4 фоизни ташкил этган.
Харажатлар таркиби бўйича энг юқори ўзгариш молиявий фаолият бўйича харажатлар қаторига тўғри келган. Ушбу таркиб харажатлар ўтган йилга нисбатан 5.23 бараварга ортган.Шунингдек солиқлар тўлови бўйича харажатлар ҳам 188.4 фоизга, бошқа солиқлар ва йиғимлар бўйича харажатлар 2.06 бараварга ортган.
Давр харажатлари ва бошқа операцион харажатлар ўсиши 132 фоизни, маҳсулот таннархини ўсиши 128.9 фоизни ташкил қилган.


Харажатларни баҳолаш ва таҳлил қилиш йўллари. Харажатлар ўзгаришига таъсир қилувчи омиллар ва уларни ҳисоблаш йўллари

Ишлаб чиқариш харажатларини баҳолаш молиявий ҳисоботларнинг муҳим тамойилларидан бири ҳисобланади. Ишлаб чиқариш харажатларни баҳолашда албатта уларнинг тузилиши ва табиатини билиш талаб этилади. Ишлаб чиқариш харажатлари “Харажатлар таркиби” тўғрисидаги Низомга мувофиқ қуйидаги харажат элементлари бўйича таркибланади:

-ишлаб чиқариш характеридаги бевосита ва билвосита моддий харажатлар;
-ишлаб чиқариш характеридаги бевосита ва билвосита меҳнат ҳақи харажатлари ва ажратмалари;
-ишлаб чиқаришда бевосита ва билвосита қатнашаётган асосий ва номоддий активларни эскириш харажатлари;
-ишлаб чиқариш характеридаги бошқа бевосита ва билвосита харажатлар.
Уларни баҳоланиши таркиб бўйича бир-биридан кескин фарқ қилади. Масалан; меҳнат ҳақини баҳоланиши ҳисобланган меҳнат ҳақи ва ажратмалар суммасидан ёки меҳнат ҳақи ва ажратмалар юзасидан тан олинган мажбуриятлар суммасидан келиб чиқиб баҳоланади.
Асосий воситалар ва номоддий активларнинг амортизация, эскириш қийматлари белгиланган, қатъий, нормалар асосида ҳисоб-китоб қилинган қиймат билан баҳоланади¹³.
Асосий активлар ва номоддий активлар уларнинг тўлиқ бошлангич қиймати бўйича ҳисобга олинади. Асосий активлар ва номоддий активлар қийматини ҳисобдан чиқариш уларнинг қиймати тўлиқ тўлангунга ёки объект сафдан чиқиб кетгунга қадар бўлган эскиришини (амортизацияни) ҳисоблаш йўли билан амалга оширилади. Амортизация ажратмалари объект фойдаланишга топширилганидан кейинги ойдан бошлаб амалга оширилади. Ернинг қиймати амортизация қилинмайди.
Молиявий қўйилмалар бухгалтерия ҳисоби стандартларига мувофиқ ҳисобга олинади.
Мажбуриятлар тарафларнинг келишувига биноан пулда ўлчов билан акс эттирилади.
Суд қарори бўйича юзага келган мажбуриятлар тегишли суммада акс эттирилади.
Потенциал мажбуриятлар дастлабки ҳақиқий баҳоси бўйича акс эттирилади.
Ишлаб чиқариш харажатлари таркибига кирувчи моддий харажатларни баҳоланиши асосий воситаларни ёки номоддий активларни эскириши, меҳнат ҳақи ва ажратмалар баҳоланишидан кескин фарқ қилади.
Айланма активларни баҳолаш қуйидаги икки баҳонинг энг пасти бўйича баланс тузилаётган санадаги ҳақиқий таннархи бўйича (сотиб олиш нархи ёки ишлаб чиқариш таннархи) ёки бозор баҳоси бўйича (соф сотиш қиймати) амалга оширилади.
Моддий ресурслар таркибига кирувчи ва ишлаб чиқариш харажатларида асосий элемент ҳисобланган захираларни баҳоланишини бухгалтерия ҳисобини миллий стандартлари бўйича қуйидаги турлари таркибланади:

Download 213,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: