5-машғулот. Картошка гулининг тузилиши бўйича нав белгилари ишдан мақсад

5-МАШҒУЛОТ. КАРТОШКА ГУЛИНИНГ ТУЗИЛИШИ БЎЙИЧА НАВ БЕЛГИЛАРИ
Ишдан мақсад: Картошка тўпгуллари, гулининг тузилиши, гултожбарглари, гулкоса, чангчи, уруғчиси тузилиши асосида нав белгиларини ўрганиш.
Материал ва асбоб-ускуналар

1. 
   Картошка ўсимлигининг формалинга солинган гуллари
   
2. 
   Формалин
   

2. Картошка ўсимлигининг қалин қоғозда бажарилган гулларининг расмлари.
3. Лупалар, чпзғичлар, преповал игналар, пинцетлар.
Картошканинг гулларига асосланган белгилари навларни ўзаро фарқловчи асосий нав белгиларидан бўлиб ҳисобланади. Картошка гули бешта бўлакдан иборат косача, беш бўлакли халқасимон тожбарг, конуссимон колонка ҳосил қилувчи қисқа ипли ва узун чангдонли бешта чангчи, шунингдек тугунча, узун устунча ва тумшуқчадан ташкил топган уруғчидан ташкил топган(----------расм).

-------расм. Картошка гулининг тузилиши:
а – тожбарг бўлакларининг учи; б – юлдузча; в – чангчилар колонкаси
Косача. Унинг ўзига хос белгилари қуйидагилар ҳисобланади: пигментацияси, тукланиши, косача бўлаги ва ўткирлашган учининг шакли. Санаб ўтилган белгилар турли навларда қуйидагича фарқларга эга бўлиши мумкин.
а) Пигментация:

• 
  бутун косача пигментли¹;
  
• 
  фақат асоси пигментли;
  
• 
  фақатгина марказий томири пигментли ;
  
• 
  косача бутунлай яшил .
  

б) Тукланиши:

• 
  кучсиз ;
  
• 
  кучли .
  

Косачанинг тукланиш даражаси гул ўсимталарининг тукланиш даражасига корреляцион боғлиқ бўлади;
в) Косача бўлакларининг шакли:

• 
  кучли эгилган;
  
• 
  аста-секин учи ўткарлашиб борувчи;
  

г) ўткир учлик (--------расм):

-------расм. Косача учининг шакли:
а – бигизсимон, б – баргсимон.

• 
  кенг-бигизсимон ;
  
• 
  ингичка-бигизсимон ;
  
• 
  қисқа;
  
• 
  узун баргсимон .