5. Ma’ruzalar bo’yicha nazariy o’quv materiallar. Сименар машгулотлари

Modda
	Modda
Alyuminiy	26	Suv	1,8
Temir	12	Spirt	1,1
Mis	17	Simob	1,81
Shisha	8	Glitserin	5
Superinvar	0,03	Neft	9,2

Osmos hodisasi
Agar qattiq jism suyuqlikda eritilsa, eritma hosil bo’ladi. Shuni aytib o’tish lozimki, suyuqlikni suyuqlikda eritib ham eritma hosil qilish mumkin. Eritmaning hajm birligidagi erigan modda molekulalarining soniga konsentratsiya deyiladi. Kam konsentratsiyali eritmalarga kuchsiz eritmalar deyiladi. Kuchsiz eritmada erigan modda ayrim jihatlari bilan xuddi ideal gazni eslatadi. Jumladan bu eritma ham ideal gaz singari parsial bosimga ega. Bu bosimni payqash uchun eritmani sof erituvchidan yarim o’tkazuvchan to’siq bilan ajratish kerak. Bu to’siq erituvchi modda molekulalarini o’tkazib, erigan modda molekulalarini o’tkazmasligi lozim.
Og’zi yarim o’tkazgich to’siq bilan qoplangan voronkaga shakarning suvdagi kuchsiz eritmasini qiyamiz. Uni toza suvli idishga shunday joylashtiramizki, voronkadagi va idishdagi suvlarning sathi bir xil bo’lsin.
Ma’lum vaqt ichida voronkadagi suv sathi biror h balandlikka ko’tariladi. Chunki yarim o’tkazgich to’siqdan suv molekulalari o’tadi. Undan kattaroq bo’lgan shakar molekulalari esa o’tmaydi.