5-aмaлий мaшғулoт. Инсoн вa тaбиий лaндшaфтлaр ишнинг мaқсaди

Урбанизация 
деганда 
шаҳарларнинг 
кўпайиши 
ва 
ривожланиши, шаҳар аҳолиси салмоғининг ортиши, шаҳар турмуш 
тарзининг кенгайиши тушунилади. Аҳоли сонининг тез ўсиши ва 
зичлиги жуда катта бўлиши шаҳарларга хос бўлган энг асосий 
хусусиятдир. Бугунги кунда дунёда аҳоли сони 20 млн. нафар 
кишидан ортиқ бўлган тўртта (Чун-цин, Шанхай, Пекин, Карачи) ва 
10 млн. нафар кишидан ортиқ бўлган 12 та шаҳар бор. Тошкент 
Ифлословчи моддалар ва 
чиқиндиларни табиий фильтрлайди 
ва тозалайди 
Ифлословчи моддалар ва чиқиндилар 
ҳосил қилади 
Ўзини-ўзи сақлаш ва қайта тиклаш 
қобилиятига эга 
Бир маромда сақланиши ва қайта 
тикланиши учун кўп куч, сарф-
харажат талаб қилади. 

---

шаҳрида 2,5 млн нафар киши истиқомат қилади ва аҳоли зичлиги 
катта – 1 км
2 
га 7257 киши тўғри келади. Аҳоли зичлигининг 
юқорилиги атроф-муҳит билан боғлиқ бўлган турли касалликларни 
келтириб чиқариши, санитария меъёрларининг бузилишига олиб 
келиши ва эпидемия хавфини ошириши мумкин. 
Шаҳарлар одамлар томонидан табиий чекловчи омилларнинг 
олдини олиш ва аҳоли турмуш шароитларини яхшилаш мақсадида 
барпо этилади. Шунингдек, шаҳарларнинг вужудга келиши табиий 
экотизимларнинг бузилиши ва одамнинг табиат бағридан 
ажралишига олиб келади.
Саноат-шаҳар экотизимлари
– саноат, архитектура-қурилиш 
ва бузилган табиий экотизим объектлариларни ўз ичига олган 
ўзгарувчан табиий-антропоген тизим ҳисобланади. Шаҳарлар 
саноат (ишлаб чиқариш объектлари жойлашган), селитеб (турар 
жой, маъмурий би-нолар, маданият объектлари, таълим 
муассасалари жойлашган) ва ўрмон-парк (дам олиш, спорт ва шу 
кабиларга мослаштирилган яшил минтақа) ҳудудларидан иборат 
бўлади.
Урбанизация 
жараёнининг 
жадаллиги 
шаҳарлар 
инфратузилмасини 
мураккаблаштиради 
ва 
атроф-муҳит 
ифлосланишини кучайтиради. Бу борада транспорт тизими ва 
саноат-маиший чиқиндилари алоҳида ўрин тутади. Шу билан бирга, 
замонавий технологиялар билан жиҳозланган ва аҳолиси бу 
технологияларни яхши ўзлаштириб олган «ақлли ва хавфсиз