Rossiya tarkibidagi polsha hududlarida 1863 yilda ko‘tarilgan qo‘zg‘olondan keyin 1868 yilda qirollik huquqlari cheklab qo‘yiladi. Germaniya tarkibidagi polyaklar esa, “Kulturkampf” niqobi ostida nemislashtirila boshlanadi. 1886 yilda germaniyada kolonizatsion komissiya tuzilib, polyak erlariga nemislarni imtiyozli ko‘chirish siyosati boshlandi. 1894 yilda “Gakata” tashkiloti tuzilib, u asosan polyaklar orasida Pangermanizm tashviqoti bilan shug‘ullanardi 60-70 yillarda polshada “Varshava pozitivizimi” deb ataluvchi burjuaziya ideologiyasi maktabi vujudga keldi. Ular “Mehnatni cheklash” dasturini targ‘ib qilib, “shlyaxta xurofotini” va klerikalizmni keskin tanqid qiladilar. Pozitivistlarning qarashlari keng xalq ommasi tomonidan qo‘llab-quvvatlanmadi. SHuningdek, adabiyot namoyondalari orasida keskin tanqid ostiga olindi. Jumladan, B.prus, E.Ojejko va boshqalar. Konservativ ruhdagi shlyaxta guruhlari orasida esa, podsho Rossiyasiga sadoqatni isbotlash maqsadida “kelishuvchilik” dasturini ilgari surdi. Ishchilar harakatida esa, 70-yillarda ilk bora ishchilar harakati va dastlabki matbuot organlari (Galisiya) vujudga keldi. Dastlabki sotsialistik tashkilotlarni tuzishda L.Varinskiy katta rol o‘ynadi. 1882 yilda birinchi Polsha ishchilar partiyasi “Proletariat” tuziladi. Tez orada ushbu partiya etakchilarini repressiya qilish boshlandi va partiya o‘z faoliyatini tugatishga majbur bo‘ladi. Repressiyaga uchramagan partiyaning 60-70 yillarda polshada “Varshava pozitivizimi” deb ataluvchi burjuaziya ideologiyasi maktabi vujudga keldi. Ular “Mehnatni cheklash” dasturini targ‘ib qilib, “shlyaxta xurofotini” va klerikalizmni keskin tanqid qiladilar. Pozitivistlarning qarashlari keng xalq ommasi tomonidan qo‘llab-quvvatlanmadi. SHuningdek, adabiyot namoyondalari orasida keskin tanqid ostiga olindi. Jumladan, B.prus, E.Ojejko va boshqalar. Konservativ ruhdagi shlyaxta guruhlari orasida esa, podsho Rossiyasiga sadoqatni isbotlash maqsadida “kelishuvchilik” dasturini ilgari surdi. Ishchilar harakatida esa, 70-yillarda ilk bora ishchilar harakati va dastlabki matbuot organlari (Galisiya) vujudga keldi. Dastlabki sotsialistik tashkilotlarni tuzishda L.Varinskiy katta rol o‘ynadi. 1882 yilda birinchi Polsha ishchilar partiyasi “Proletariat” tuziladi. Tez orada ushbu partiya etakchilarini repressiya qilish boshlandi va partiya o‘z faoliyatini tugatishga majbur bo‘ladi. Repressiyaga uchramagan partiyaning
Do'stlaringiz bilan baham: |