5- mavzu. Avtomobil transporti asosiy ish ko‘rsatkichlari

2. Avtomobil saroyi va undan foydalanish
Avtotrasnport saroyi deyilganda uning ixtiyoridagi avtomobil (avtobus) lar, tirkami va yarimtirkamalar tushuniladi. Ular o‘z navbatida turlari, markalari va transport vositalari miqdorlari bilan xarakterlanib, tashish bilan bog‘liq ishlab chiqarish dasturini to‘liq bajarishga qaratilgandirlar. Transport vositalari turlari va modyllari, avtotransport saroyining oldiga qo‘yilgan vazifa hamda bajarilishi lozim bo‘lgan ishlarga bog‘liqdir.
Transport vositalari miqdor ko‘rsatkichlari barcha avtotransport saroylari uchun umumiy bo‘lib, ular quyidagi elementlardan iboratdir:
Ah - hisobdagi yoki inventar kitobida hisoblanib boriluvchi avtomobil (avtobus)lar va tirkamalarning umumiy soni.
Hisobdagi avtomobillar o‘z texnik holatiga ko‘ra, ekspluatatsiya qilishga tayyor (A_et) va kun davomida ta’mirda yo texnik xizmat ko‘rsatishda turuvchi avtomobillarga (A_tt) bo‘linadi, ya’ni
A_h = A_et + A_tt [7]
Amalda ekspluatatsiyaga tayyor avtomobillar ba’zi bir sabablarga ko‘ra to‘la ishlatilmaydi. Ularning bir qismi har xil sabablarga ko‘ra (A_tt - ta’mirda turuvchilardan tashqari): ekspluatatsion materiallar (yonilg‘i, moy, avtoshina, akkumulyator) yo‘qligi, haydovchi (shofyor)lar yo‘qligi yoki betobligi, yo‘llardan foydalanib bo‘lmasligi va h.k larga ko‘ra bekor turishlari mumkin.
Aytilganlarga ko‘ra, A_et = A_e+ A_bt
Demak, saroy hisobidagi avtomobillar A_h = A_e + A_tt+ A_bt iborat bo‘ladi.
Har bir saroydagi avtobus, avtomobil, tirkama hamda yarim tirkama ma’lum davr (rejadagi yoki hisobiy) ichida ekspluatatsiyada, bekor turishda va ta’mirda turishlari mumkin. SHuning uchun, saroydagi barcha avtomobil-kunlar o‘z navbatida AK_k=AK_e + AK _bt + AK _tt iborat bo‘ladi.
Avtomobil transporti saroyining ishga tayyorgarlik darajasini aniqlanishi uchun, texnika jixatdan saroyning ishga tayyorgarlik koeffitsienti (_t) aniqlanishi lozim.
Texnik tayyorgarlik koeffitsienti quyidagi formulalar orqali aniqlanadi:
a) bitta avtomobil uchun kalendar kunlardagisi
[8]
b) avtomobil saroyidagi barcha avtomobillar uchun bir kunlik
[9]
v) avtomobil saroyidagi barcha avtomobillar uchun kalendar kunlardagisi
[10]