4-мавзу. Махсус фанларда назарий дарсларни ташкиллаштириш ва ўтказиш методикаси

Маърузанинг йўналтирув функциясида талабаларнинг диққати ўқув материалининг асосий қоидалари, уни ўрганишдаги ҳамда бўлғуси касбий фаолиятидаги роли, аҳамияти ва уни ўзлаштириш методларига жалб қилинади. Маърузанинг ахборот бериш функцияси ўқитувчи томонидан асосий илмий фактлар, қоидалар, хулосаларнинг моҳиятини очиш чоғида амалга оширилади. Ўқитишнинг методологик функциясини қўлаш тадқиқот методларини қиёслаш, чоғиштиришга ҳамда илмий изланишнинг тамойиллари ва ёндашувларини аниқлашга ёрдам беради. Ўқитишнинг тарбиялов функцияси маъруза жараёнида ўқув материалига ҳиссий баҳо бериш муносабатларини уйғотиш, қизиқишларини ўстириш, мантиқий фикрлаш ва исботлашни ойдинлаштириш йўли билан амалга оширилади.

Таҳлиллар шуни кўрсатадики, маърузада ҳал қилинадиган асосий вазифалар қуйидагилардан иборат:

• илмий билимларнинг муайян миқдори баён қилинади;

• талабаларга фан ва тадқиқодларнинг методологияси таништирилади;

• ўқув фаолияти ва ўқув машғулотларининг барча турлари орасидаги методик алоқалар кўрсатилади.

Маърузанинг дидактик мақсади, ўқитиш жараёнидаги ўрни ва ахборотларни баён қилиш методларига кўра ўзига хос хусусиятлаига ега бўлади.

Маърузанинг дидактик мақсади, ўқитиш жараёнидаги ўрни ва ахборотларни баён қилиш методларига кўра ўзига хос хусусиятлаига ега бўлади.

Дидактик мақсадига (йўналганлигига) кўра кириш ва тематик ҳамда умумий - якуний маърузалар фарқланади.

Кириш (муқаддима) маърузада курс (бўлим, мавзу) нинг илм-фан тизимидаги ўрни, ушбу материални амалиётда қўллаш имкониятлари, курс (бўлим, мавзу) мазмунини ўрганиш методлари очиб берилади. Бундай маърузанинг муҳим хусусияти шундаки, унда ўқитувчи асосий масаланинг у ёки бу томонларигагина тўхталади ва бу масалалар кейинчалик албатта деталма-детал ёритиб берилади.

Тематик маърузалар айниқса, кенг тарқалган. Бундай маъруза у ёки бу мавзуга бағишланган бўлиб, унда фактлар, уларнинг таҳлиллари, хулосалар мазмуни баён қилинади ва конкрет илмий қоидалар исботланади.