4-Мавзу. Давлат бюджети, солиқлар ва давлат қарзи. Бюджет-солиқ сиёсати (2 соат) Режа: 1-маъруза

солиқ юки бўйича
189 мамлакат орасида 115 ўринни эгаллади. 
Жаҳон банки ҳамда PwC аудиторлик ширкати ушбу рейтингни солиқ ҳажми, солиқларни 
тўлаш муддати ва солиқ имтиёзларига қараб тузган. 
Total Tax Rate ўлчами бўйича эса Ўзбекистонда бизнесга қўйилган солиқ юки ҳажми 
41,1 фоизга тенгдир. Рейтингда, МДҲ мамлакатлари орасида Грузия-40, Арманистон-41, 
Россия-47, Беларус-63, Молдова-78, Украина-107 ўриндадир. 
Бирлашган Араб Амирликлари бизнесга қўйилган солиқ юки энг кам бўлган мамлакат 
сифатида рейтингда биринчи ўринда келади. 
Боливия эса аксинча, бизнесга энг кўп солиқ қўйилган давлат сифатида рўйхатдан жой 
олди. 
Хулоса қилиб айтганда, республикамизда амалга оширилаётган солиқ сиёсати, солиқ 
механизмининг инвестициялар ҳажмини оширишга, уларни устувор тармоқларга жалб 
этишга, таркибини такомиллаштириш, барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш 
мақсадларига тасирини яхшилашга қаратилган.
 
 
4.6. Бюджет–солиқ сиёсатининг моҳияти ва усуллари 
Бюджет-солиқ сиёсати деганда
 
иқтисодиётда тўлиқ бандлиликни, тўлов 
балансининг мувозанатини ва иқтисодий ўсишни таъминлашга қаратилган давлат 
харажатлари ва солиқларини ўзгартиришни ўз ичига олган чора тадбирлар тушунилади. 
Иқтисодиёт турғунлик ёки пасайиш даврида бўлган вазиятларда давлат томонидан 
рағбатлантувчи фискал сиёсат-фискал экспансия олиб борилади. Яъни, давлат қисқа 
муддатда иқсодиётнинг пасайиши муаммосини давлат харажатларини ошириш ёки 
солиқларни камайтириш, ёҳуд иккаласини бир вақтнинг ўзида олиб бориш эвазига ҳал 
этади.
Иқтисодиётда тўлиқ бандлик ва ортиқча талаб натижасида инфляция келиб чиқиши 
мумкин бўлган вазиятларда чекловчи фискал сиёсат- фискал рестрикция олиб борилади. 

---

Чекловчи фискал сиёсат давлат харажатларини (G) камайтириш ёки солиқларни (Т) 
ошириш ёки бўлмаса иккала тадбирни бир вақтда олиб бориш орқали иқтисодиётнинг 
даврий ўсишини чегаралашдан иборат.
Қисқа муддатли даврларда ушбу тадбирлар талаб инфляциясини камайтиради. Узоқ 
муддатли даврларда эса юқори солиқлар иқтисодиётда стагнацияга олиб келиши мумкин.