4-mavzu. Betonlar uchun kompozit materiallar

Tekstil beton tayyorlash uchun komponentlar. Matritsa. 
Tekstil beton matritsasi oddiy betonga nisbatan nafaqat tarkibi, balki reologik xossalari 
bilan ham farqlanadi. Tekstil betonda to‗ldiruvchi sifatida asosan mayda to‗ldiruvchi 
bo‗lgan qumdan foydalaniladi. Bog‗lovchi modda sifatida odatda portlandsementdan 
foydalaniladi. Mayda to‗ldiruvchi, bog‗lovchi va suv miqdori hal qiluvchi omil bo‗lib, 
matoning shimilishiga va bu bilan materialning sifatiga katta ta‘sir ko‗rsatadi. Bundan 
tashqari bir qatorda yangi betonning konsistensiyasi ishlab chiqarish jarayoniga 
bog‗liqdir. Quyish, laminatsiyalash yaxshi oquvchanlikni talab qiladi va buning 
oqibatida qolip to‗ldiriladi va zarur geometrik shakl tayyorlanadi. Foydalaniladigan 
armaturalovchi materialning turiga qarab shishaning korroziyasini kamaytirish 
maqsadida betonning ishqoriyligini boshqarish mumkin (2.9, 2.10-jadvallar). 

---

2.9-jadval 
Tekstil beton tarkibi 
Qorishma tarkibi 
O‘lchov 
birligi 
Miqdori 
Sement SEM I 52,5 N 
kg/m
3
490 
Uchuvchan kul 
kg/m
3
175 
Mikrokremnezyom 
kg/m
3
35 
Qum uni 
kg/m
3
500 
Qum 0,2-0,6 
kg/m
3
713 
Suv 
kg/m
3
280 
Suv-sement nisbati 
- 
0,47 
 
2.10-jadval 
Tekstil betonning fizik-texnik xossalari 
Beton xossalari (28 kunlik) 
O‘lchov birligi 
Miqdori 
Egilishdagi mustahkamligi 
N/mm
2
10,15 
Cho‘zilishdagi mustahkamlikgi 
N/mm
2
4,0 
Siqilishdagi mustahkamligi 
N/mm
2
84,9 
Elastiklik moduli 
N/mm
2
33000 
Kirishish (28-360 kun) 
mm/m 
0,6 
Siljish (28-360 kun) 
- 
1,5 
Dastlabki kirishish 
mm/m 
0,82 
 
To‗qima material tekstil betonda temir-betondagi kabi cho‗zuvchi kuchlarni qabul 
qilish uchun foydalaniladi va asosan AR shisha va uglerod tolalardan to‗qilgan 
matolardan foydalaniladi. Ularning cho‗zilishdagi mustahkamligi AR shisha tola uchun 
1700 N/mm
2
va uglerod tola uchun 4000 N/mm
2
ni tashkil etadi. Ushbu ko‗rsatkichlar 
nafaqat tolalarning mustahkamligi, balki to‗quv mashinasining turi, to‗qish usuli va 
to‗qish vaqtidagi tolalarning kam uzulishiga bog‗liq. Bundan tashqari material 
mustahkamligiga tekstil va matritsa orasidagi bog‗lanish ham katta ta‘sir ko‗rsatadi, bu 
esa ko‗pgina omillarga bog‗liq. Birinchidan bu ipning struturasiga bog‗liq (2.11-
jadval). 

---