|
2.4
– jadval
Turli kompozit fibratolalarning solishtirma tavsifi
Ko‘rsatkichlar
Bazaltli fibra
Polipropilenli
fibra
Shishatolali
fibra
Po‘lat (metall)
fibra
Material
Bazaltli tola
Polipropilen tola
Shishatolali
Uglerodi po‘lat
(metall) tola
Cho‘zilishdagi
mustahkamligi,
MPa
3500
150-600
1500-3500
600-1500
Tolaning
diametri
13-17 mkm
10-25 mkm
13-15 mkm
0,5-1,2 mm
Tolaning
uzunligi
3,2-15,7 mm
6-18 mm
4,5-18 mm
30-50 mm
Elastiklik
moduli, GPa
75 dan kam
emas
35
75
190
Uzayish
koeffitsienti
3,2
20-150
4,5
3-4
Yumshash
harorati,
0
C
1450
160
860
1550
Ishqorlar va
korroziyaga
bardoshliligi
Yuqori
Yuqori
Faqat ishqorga
bardoshli tola
uchun
Past
Zichligi, g/sm
3
2,60
0,91
2,60
7,80
2.7-jadval
Fibro betonlarning afzallik va kamchiliklari
Afzalliklari
Kamchiliklari
-
Betonlarni fibro tolalar bilan armaturalash
armatura karkasi va setkasi xarajatlarini
kamaytiradi;
-
Yuqori mahsuldorligi;
-
Beton sarfining kamligi;
-
Betonning boshqa turlaridan farqli o'laroq,
fibrobeton xizmat muddati tugagandan
keyin
ham
texnik
xususiyatlarini
yo'qotmaydi,
chunki
tolalar
tufayli
material yopishqoq bo'ladi;
-
Yaxshi
adgeziya
(yopishqoqlik)
xususiyatiga ega;
-
Fibro
gazo-
hamda
penobetonlarda
qo’llanilishi;
-
Fibro
penobetnlarda
mustahkamligini
oshiradi.
Ajablanarlisi shundaki, bu betonning
kamida bittasi, ya'ni oddiy beton
eritma bilan solishtirganda yuqori
narx.
Biroq,
bu
kamchilik
qurilish
materiallarining chidamliligi va uning
aşınma qarshiligi bilan osongina
qoplanadi
2.8-jadval
Ishlatilish sohasi
Fibrobetonning yuqorida ko'rsatilgan texnik xususiyatlarini hisobga olgan holda,
ushbu material bozorda mashhur bo'ldi. Atrof-muhitdan kuchli bosim bo'lgan
konstruksiyalarda qo'llaniladi. Ushbu konstruksiyalar sanoat va uy sharoitida bo'lishi
mumkin. Har bir manba materialining o'z doirasi mavjud.
Metall tolali
Shisha tolali
Bazalt tolali
Polipropilen
fibrobetonlar:
betonalr:
betonlar:
tolali betonlar:
shpalalar, fundament,
-shovqindan
- orayopmalar,
Penobetonlarda,
ko’prik qoplamalari,
himoyalovchi
fundamentlar,
yacheykali
qirg’oqbo’yi himoya
qatlam;
yo’llar;
betonlarda,
qismi;
-tozlash
- Rezervuarlar
yengil
-Pollar, tonellar;
inshootlarida suvdan dambalar, temir konstruksiyalarda
-yo’llar, aeradrom
himoyalovchi;
yo’l
qoplamalari,
-pardozlash ishlari
konstruksiyalari
trotuarlar;
uchun yyengil
.
-trotuar plitalari,
dekorativ buyumlar;
bordyur materiallari;
-turarjoy binolari
-konstruksiyalar
uchun fasad
karkasi, monolit
bezaklari uchun;
inshootlar;
-sanoat xonalari,
Suv chiqarish
ifloslanishga moyil
kanallari, kanalizasiya
bo’lgan
quduqlarining
qoplamalarda;
shaxtalari, platinalar,
-to'siqlar,
suv tozalash
skameykalar, gul
sitemalari;
to'shaklari va boshqa
-fibrobeton pollar.
narsalar.
Sement toshi va betonni zo‘riqishda dispers armaturalashning samaradorligi dispers
armaturalashning 3 parametriga bog‘liq:
a)
Betonning kompozision strukturasining boshlang‘ich holati.
Beton
Fibrobeton
b)
Sement toshi qismidagi ichki zo'riqish va nuqsonlarning rivojlanishi
tsement matritsasining qisqarishi va tolalar harakatini bloklashdan iborat.
v)
Dinamik va statik yuklarga beton strukturasining ta‘siri.
2.7-rasm. Sement toshi va betonni zo’riqishiga dispers
armaturalashning ta’siri.
1-makroskopik yacheykalar chegarasi; 2-
fibra;
3-
beton matritsasi;
4-
armirlovchi tolaning beton bilan
o‘zaro ta’sir (kontakt) zonasi.
2.8-rasm. Fibrobeton strukturasi
2.9-rasm. Fibrobeton strukturasining shakllanishi.
2.10-rasm. Polipropilen fibrasi asosidagi betonning mustahkamigining o’sishi:
1)
polipropilen fibrasi qo‘shilmagan beton;
2)
2) polipropilen fibrasi qo‘shilgan beton.
2.11-rasm. Po‘latfibrobeton buyumlarni vibratsiyasiz (rotatsion) texnologiya
asosida ishlab chiqarish sxemasi:
1-
tasmali konveyer; 2- beton aralashtirgich sarf bunkeri; 3-beton qorishmasi; 4-
yupqa listli prokat asosidagi lenta g‘altagi; 5-listdan fibra qirqish stanogi; 6-
fibra oqimi; 7-yirik va mayda lopastli rotorlar; 8-qolip-taglik;
9-qoliplanayotgan buyum.
2.12-rasm. Po‘latfibrobetonlarni aralashtirish.
Tolalar asosida beton konstruksiyasini ishlab chiqarishda Gvozdev A.A., Bajenov
Yu.M., Berdievskiy G.I., Baikov V.N., Berg O.Ya., Bondarenko V.M., Volkov I.,
Lyubanov I.A., Mixailov K.V., Mayilyan L.R., Malinina L.A., Ratinov V.B.,
Rabinovich F.N. va boshqalar bilan bir qatorda xorijiy olimlar: Haaman A.E.,
Okamura X., Lee S.L., Miroshnichenko K.K., Beadoen D.D., Lofgren I. va
boshqalarning g‗oyalari asoslangan.
Yuqori sifatli tola-beton konstruksiyani olishning eng qiyin bosqichi - kerakli
miqdordagi tolalarni kiritish, shuningdek, tarkibiy qismlarni betonning miqyosida
yagona taqsimlash bilan ta‘minlash. Tola-beton mamlakatimizda tolasi shakllanishi,
odatda joylashtirish qurilmalari va o‗zaro uyg‗unlikning birlashuvi bilan ajralib turadi,
mamlakatimizda
fibrobeton
ishlab
chiqarish
texnikasi,
ularga
asoslangan
konstruksiyalar va ularning hisob-kitoblari va dizayni nazariyasi ishlab chiqilgan.
Yuqori sifatli tola-beton konstruksiyani olishning eng qiyin bosqichi - kerakli
miqdordagi tolalarni kiritish, shuningdek, tarkibiy qismlarni betonning miqyosida
yagona strukturasini ta‘minlash. Tola betonlar, odatda, sintetik va mineral tolalar
ishlatilganda, moslama va mineral tolalar ishlatilganda, ular tarkibidagi po‗latdan
tolalar yuzasida, shuningdek, joylashtiriladigan qurilmalarning yopishqoqligi va tolalar
yuzasining o‗zaro ishqalanishi,
shuningdek, tolalarni ishlatishda statik elektr va sirt taranglik kuchlari tufayli lokal tola
shakllanishi bilan tavsiflanadi (2.11 va 2.12-rasmlar).
Ushbu muammoni hal etish bo‗yicha texnologik choralar quyidagi guruhlarga
bo‗linadi: aralashmaning komponentlarini birgalikda aralashtirish texnologiyasi; alohida
ketma-ket komponentlarni kiritish texnologiyasi. Ularning farqlari, birinchi holatda,
tarkibiy qismlarni suv bilan beton aralashmani birgalikda aralashtirish va ikkinchidan,
konkret aralashmani quyish, qoliplash va vibratsiyalash.
Majburiy aralashtirish usuliga ko‗ra, sement-qum aralashmalari oldindan tayyorlanadi,
so‗ngra tolalar miqdori kiritiladi va barcha komponentlar 45 sekund aralashtiriladi. Shu
bilan birga, sement qobig‗i qum zarralari ustida hosil bo‗ladi, bu esa qumning
tolalarga zararli ta‘sirini kamaytiradi, bu uning maksimal muhofazasiga, xususan,
metall bo‗lmagan tolalarga yordam beradi. Keyin to‗ldiruvchilar kiritiladi va suv
solinadi va aralashma aralashtiriladi. Jami aralashtirish muddati 5 daqiqadan oshmasligi
kerak. Barcha turdagi tolalar aralashmaning suvga bo‗lgan ehtiyojini talab qilinadigan
ishlashga erishish va siqish quvvatiga (10-15%) to‗g‗ri keladi.
Tekstil beton
Hozirgi vaqtda qurilish sohasida konstruksiya elementlarini armaturalashda yuqori
mustahkamlikka ega tekstil materiallardan foydalanilmoqda. Ularni tayyorlashda
asosan yuqori mustahkam va yuqori modulga ega shisha, bazalt, uglerod va boshqa
tekstil materiallardan foydalaniladi. Sement matritsasi bilan birgalikda ular tekstil
armirlangan beton deb ataluvchi yangi konstruksion materialni tashkil etadi. An‘anaviy
qurilish materiallaridan tekstil beton yuqori korrozion chidamliligi va konstruksiya
massasining pastligi bilan ajralib turadi.
Ammo ulardan foydalanish armaturalovchi materialning qimmatligi va buning
natijasida ulardan massiv inshoatlar konstruksiyalarida foydalanishning iqtisodiy
jihatdan samarasining pastligi sababli cheklanib qolmoqda. Shuning uchun bunday
armaturalashdan foydalanish yengil, kichik o‗lchamli, sendvich
panel va turli to‗suvchi konstruksiyalar, shuningdek turli beton konstruksiyalarni
rekonstruksiya qilishda samarali hisoblanadi.
Yuqori mustahkamlikka ega tekstildan betonni armaturalashda foydalanishning asosiy
avzalliklari quyidagilardir:
-
yupqa
elementlarga
yuqori
yuklanishlar
ta‘sir etganida ularning
mustahkamligini oshirish;
-
qurilishda mustahkamlikni ta‘minlashda kompozitlardan foydalanilganiga
qaraganda konstruksiya umrboqiyligini oshirish va boshqa materiallarning sarfini
kamaytirish;
-
konstruksiya elementlarining yuk ko‗tara olish qobiliyatini oshirish;
-
darzlar hosil bo‗lishga chidamlilikni oshirish imkoniyatining mavjudligidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
