4-мавзу: Ҳаётий фаолиятга таъсир этувчи атроф муҳит параметрларини тахлил қилишда қўлланилувчи қурилмалар ва аппаратлар

Тупроқни ўрганиш усуллари.
Мавжуд усулларнинг ҳар бири маълум бир томондан тупроқ таркибини тавсифлайди. Келинг, уларни батафсил кўриб чиқайлик.
Механик (гранулометрик) усул тупроқдаги турли диаметрдаги заррачалар сонини аниқлашга имкон беради. Ушбу тадқиқот махсус элаклардан, шунингдек, пипетка усули ёрдамида амалга оширилади. Усул заррачаларнинг катталиги ва уларнинг сувга чўкиш тезлиги ўртасидаги боғлиқликка асосланган. Механик усулга кўра, лой ва қум таркибига кўра, тупроқ у ёки бу турга, масалан, лой ёки қумли қумга бўлинади.
Кимёвий усул тупроқнинг кимёвий таркибини аниқлашга имкон беради. Кўпгина элементларнинг (C, Н, Си, Ал, Fе, Cа, Мг, P, С, К, Nа, Мg, Тi) умумий таркибини умумий ёки бошланғич таҳлиллар ёрдамида аниқлаш мумкин. Кимёвий усулнинг яна бир муҳим таркибий қисми сув экстрактини таҳлил қилишдир, бу шўрланган тупроқларни ўрганишда айниқса муҳимдир. Ушбу тадқиқот натижалари сувда эрувчан моддаларнинг таркибини кўрсатади: сулфатлар, хлоридлар ва калтсий, магний, натрий ва бошқа элементларнинг карбонатлари.
Шунингдек, кимёвий усул тупроқнинг сингдириш қобилиятини аниқлашга имкон беради. Унинг ёрдами билан тупроқни озуқавий моддалар билан таъминлаш аниқланади: азот, калий, фосфор бирикмаларининг ўсимликлар томонидан ўзлаштирилиши миқдори аниқланади. Ушбу тадқиқот натижалари тупроқдаги ўғитларга бўлган эҳтиёжни аниқлашга ёрдам беради. Шунингдек, кимёвий усул тупроқнинг органик моддаларининг фракцион таркибини, тупроқнинг асосий таркибий қисмлари бирикмалари шаклларини, шу жумладан из элементларини ўрганишни ўз ичига олади.
Агрокимёвий усул тупроқ унумдорлиги даражасига таъсир қилувчи асосий кўрсаткичларни аниқлашга имкон беради. Бу, авваламбор, намлик, органик моддалар, гидролитик кислоталик, туз экстрактининг пҲ қийматини аниқлаш (тупроқнинг агрокимёвий хусусиятларининг муҳим кўрсаткичи), шунингдек нитрат ва аммоний азотининг даражаси, фосфор ва калийнинг ҳаракатчан шакллари.
Минералогик усул тупроқ таркибидаги минералларнинг миқдорини бирламчи ва иккиламчи билан аниқлашга имкон беради. Бу тупроқнинг генезисини ва унинг