4-Ma'ruza Optikaning asosiy qonunlari. To‟lqin optikasi

Ikkinchi uslubni
fransuz fizigi Frenel qo„llagan. 
10.7- rasm 
10.7-rasmda bir-biriga nisbatan

burchak ostida joylashgan ikki ko„zgu keltirilgan. 
S
manba bu ko„zgularda o„zining
1
S
va 
2
S
tasvirini hosil qiladi. Bu tasvirlar ikki kogerent 
manba bo„lib qoladi. Ulardan tarqagan ikki nur R nuqtada uchrashsa interferensiya kuzatilishi 
mumkin. Lekin interferensiya natijasi ikki to„lqinning yo„l farqi 


ga bog„lik bo„ladi. Agar
1
2
PS
PS




masofada yarim to„lqin 
uzunliklardan juft soni joylashsa, u holda R 
nuqtada 
interferensiya 
maksimumi 
kuzatiladi:
2
2


n
n




maksimum sharti.
(10.4) 
Agar 


masofada yarim to„lqin 
uzunliklardan toq soni joylashsa minimum 
kuzatiladi:
2
)
1
2
(




n

minimum sharti
(10.5) 
bu erda 
n
= 0,1,2….,

- to„lkin 
uzunliigi. Nima uchun shunday bo„ladi. 10.18- rasmda R nuqtaga 
1
S
va 
2
S
manbalardan etib 
kelgan ikki to„lqinning vaqtga bogliqlik grafigi keltirilgan. 
10.7- rasm 
10.7a-rasmda ikki to„lqinning istalgan 
t
vaqtdagi fazalar farqi nolga teng ekanligi (elektr 
maydon ishorasining bir xilligi) ko„riib turibdi, bunday to„lqinlar qo„shilsa bir-birini 
kuchaytiradi. Bu xol


masofada yarim to„lqin uzunlik juft son marta joylashsagina yuz 
berishi mumkin. 
10.7b-rasmda R nuqtaga etib kelgan ikki to„lqinning fazalar farq 180
0
ga teng xoli 
ko„rsatilgan. Boshqcha aytganda, bu ikki to„lqinning elektr maydon kuchlanganliklari istalgan 
vaqtda bir-biriga teng va qarama-qarshi ishorali bo„lishini bildiradi. Bunday to„lqinlar qo„shilsa 

---

bir-birini susaytirib nol natijani beradi. Bu xol


masofada yarim to„lqin uzunlik toq son marta 
joylashganda yuz beradi.