4-ma’ruza. Opеrasion tizim tushunchasi va uning turlari

Windows tarixi haqida
Shaxsiy kompyuter – bu ma’lum shaxslar tomonidan ishlatiladigan kompyuterdir. Shaxsiy kompyuterlar matnni qayta ishlash, elektron jadval, ma’lumotlar bazasini qayta ishlash, Web saxifalarni ko’rish, kompyuter o’yinlarini o’ynashda foydalaniladi.
Shaxsiy kompyuterlarning tarixi 1977-yildan mikro kompyuterlarni ishlab chiqilishi bilan boshlandi. Mikroprotsessor ishlab chiilgandan so’ng ularni ixtiyoriy odam sotib olishi mumkin bo’lgan. 1981-yilda IBM kompyuterlari uchun amaliyot tizimlar ishlab chiqish ixtiyoji tug’ildi, shuning uchun IBM Microsoft firmasiga murojaat qildi. Bu vaqtda Microsoft firmasi amaliyot tizimlarini ishlab chiqmas edi. Lekin 70-yillar ortasida dasturash vositalarini ishlab chiqishda yetakchi bo’lgan (BASIC).
Microsoft firmasi ushbu amalyot tizimni Computer Products kompaniyasidan sotib olgan va uni shaxsiy kompyuterlarga to’g’ri kelishi uchun tegishli o’zgartirishlar kiritgan. Uni MS DOS amalyot tizimi deb atagan.
MS DOS - diskli amaliyot tizimi. MS DOS kompyuter va foydalanuvchi o’rtasida oddiy muloqot o’rnatishga asoslangan amaliyot tizimidir. Foydalanuvchi ekranga topshiriqni klaviatura orqali kiritgan. U vaqtlarda sichqonchadan kam foydalanilgan. MS DOS Windows ishlab chiqilgunga qadar shaxsiy kompyuterning asosiy amaliyot tizimi hisoblangan. Windowsning birinchi lahjasida MS DOS ning bazaviy tizimlaridan foydalanilgan, shuning uchun MS DOSdan Windows ishlab chiqilgandan keyin ham foydalanilgan. Microsoft MS DOS ning ko’p lahjalarini ishlab chiqqan. MS DOS 8.0 lahjasi ushbu tizimlarning 2000-yilda boshlangan lahjasidir.

1. 
   Operatsion tizimning asosiy vazifalari
   

Amaliyot Amaliyot tizimining asosiy masalalari quyidagilar:

• 
  Kompyuterda ishga tushirilgan ilovalarni boshqarish;
  
• 
  Kiritish va chiqarishni boshqarish;
  
• 
  Uskunaviy ta’minlash va dasturiy ilovalar orasidagi aloqalarni boshqarish;
  
• 
  Kompyuter hotirasini boshqarish;
  
• 
  Fayl tizimini boshqarish;
  
• 
  Tarmoqdan boshqarish;
  
• 
  Kompyuter tizimining hafsizligini boshqarish;
  
• 
  Kompyuterga foydalanuvchi interfeysini ta’minlab berish.
  

Amaliyot tizimi (AT) kompyuterda ishlaydigan ilovalar boshqaradi. Amaliyot tizimi ilovalarni ishga tushiradi va to’xtadi, protsessorda qayta ishlash vaqtini o’rnatadi. Amaliyot tizimi uchun muhim vazifa ilovalar va apparat ta’minoti o’rtasidagi muloqotni yengillashtirish bo’lib, ilovalar apparatlarga amaliyot tizimi orqali murojaat qilishlari belgilanadi. Amaliyot tizimi apparat ta’minot va dasturlar o’rtasidagi qobiq degan ma’noni anglatadi. Foydalanuvchi ilovalar bilab, ilovalar amaliyot tizimlari bilan, amaliyot tizimlari apparat vositalari bilan o’zaro muloqot qiladi¹.

5-rasm. Komputer tizimining o’zaro aloqadorligi.

Amaliyot tizim masalalarini tushunish uchun kompyuter tizimi haqida bazi bilimlarni bilish darkor. Bu matnda kompyuter qurilmalari haqida batafsil to’xtalib o’tmaymiz, lekin biz kompyuter tizimini asosiy komponentalarini yoritib, ular amliyot tizim bilan qanday bog’liqliginiko’rishga harakat qilamiz.