4-маъруза. Меҳнат таълимида ўҚитиш методлари

Назарий машғулотларда педагогика курсида кўрсатилган умумдидактика тавсиялари тўлиқ татбиқ этилади.
Амалий машғулотларда эса, ўқув материалининг характерига кўра меҳнат бўйича амалий машғулотлар бошқа ўқув фандагидан фарқ қилади, бу эса таълим методларидан фойдаланишда қатор ўзига хос хусусиятларни келтириб чиқаради. Меҳнат кўникма ва малакаларини шакллантириш меҳнат таълими методикасида жуда муҳим ўрин тутади.
Шу сабабга кўра, меҳнат таълими фанида назарий ва амалий ўқув машғулотларида дарс усуллари ва услублари кўриб чиқиш зарурати туғилади.
Дарс жараёни фақат педагогик усул (метод) ва услуб (методика)лар орқали амалга оширилиб, улар дарснинг ажралмас қисми ҳисобланади. Ўқитувчисиз ва ўқувчисиз ҳамда ўқув дастури ва режасиз дарс ўтиб бўлмаганидек, педагогик усул ва услубларсиз дарснинг самарали ташкил этилишини амалга ошириб бўлмайди.
Дарс ўтишнинг усули (методи) деганда, ўқув машғулоти жараёнида қўлланиладиган чора-тадбирлар мажмуаси тушунилади.
Ўқитишнинг услуби (методикаси) деганда эса, таълим-тарбия усулларининг қўлланиш тартиби тушунилади.
Дарс жараёнида мантиқий, кўрсатмали, амалий ва муаммоли ўқитиш методларидан фойдаланилади.
Улардан энг яхшиси бу ўтилаётган мавзунинг ўқувчилар томонидан самарали ўзлаштирилганидир.
Мантиқий ўқитиш методларининг ўзига хос хусусиятлари шуки, унда ўқитиш жараёнини ўқитувчининг меҳнат усулларини намойиш қилиш ва ўқувчиларни унга тақлид қилиши асосида ташкил топади.
Асосий шартлари қуйидагилардан иборат:
1. Топшириқни аниқлаш, унинг мақсади ва бажаришни тушунтириш.
2. Ўқувчиларда зарур билимларнинг мавжуд бўлиши.
3. Таълим метод ва усулларини шакллантираётган кўникма ва малакаларни хусусиятларига мослаш.
4. Инструктажнинг самарадорлиги.
5. Машқларнинг етарли миқдорда ва ўқувчи малакасига мос бўлиши.
6. Ўқувчилар фаолиятини ўз вақтида ва объектив баҳолаш, ўқувчиларни баҳолаш натижаларидан хабардорлиги.
7. Ўқувчиларнинг дарс жараёнидаги фаоллиги.