4-ma’ruza mashinasozlikda o‘zaroalmashunuvchanlik to‘g‘risida tushunchalar. Reja

O‘lcham /razmer/ - qabul qilingan birlikda aniqlangan qiymatlarning kattaligi.
Odatda nominal o‘lcham qiymatlari standartlashtirilgan o‘lchamlar qiymatlari qatorida mavjud bo‘lgan sonlardan ma’lum hisoblarga asoslangan holda tanlab olinadi. Nominal o‘lcham - shunday o‘lcham bo‘lib, chegaraviy chetga chiqishlar shu o‘lchamga nisbatan aniqlanadi. Asosan ish chizmalarida nominal o‘lchamning qiymati keltiriladi.
Haqiqiy o‘lcham deb, ruxsat qilingan xatolik bilan o‘lchab aniqlangan qiymatga aytiladi yoki Haqiqiy o‘lcham - parametrning yo‘l quyilgan hatolik bilan aniqlangan qiymatidir.
Nol chiziq - nominal o‘lchamga to‘g‘ri keladitan chiziq bo‘lib, qo‘yim va o‘tkazishlar chizma holatda ifodalanganda_, o‘lchamlarning chetga chiqishlari shu chiziqqa nisbatan ko‘rsatiladi. Agar nol chiziq bo‘ylama joylashgan bo‘lsa, chetga chiqishlarning musbat /+/ qiymatlari chiziq tepasida, manfiylari /-/ esa pastda ko‘rsatiladi. Nol chiziq kundalang joylashganda, chetga chiqishlarning musbat va manfiy qiymatlarining joylashishi detalning tuzilish holagiga qarab belgilanadi.
O‘lchamlarning aniqlik darajasi, uning xaqiqiy qiymatlarini qabul kilish mumkin bo‘lgan o‘lchamlar oralig‘i ya’ni o‘lcham joizligi Bilan baxolanadi. Joizlik (quyim) deb eng katta va eng kichik ruxsat qilingan o‘lchamlar o‘rtasidagi farqga aytiladi. Joizlik (quyim) doim musbat kattalikdir va “T” harfi bilan belgilanadi.(bosim)


T_D = D _max - D_min = ES – Ej,


T_d = d _max – d_min = es –ei.


Nazorat savollari

1. O‘zaro almashuvchanlik tushunchasi.

2. O‘zaro almashuvchanlik turlari.
3. To‘liq o‘zaroalmashuvchanlik va uning axamiyati.
4. O‘lchamlar va ularning turlari.