Tarixi. Qatar yarim orolda aholi miloddan avvalgi 3—2-ming-yillikdan yashab kelgan. Qatarni bir necha marta Sosoniylar egallagan. 7—10-asrlarda Arab xalifaligi tarkibida boʻlgan. 10-asrdan Qarmatlar davlatiga kirdi. 13-14-asrlarda Bahrayn amirligi hukmronligi ostida boʻldi. 16-asr boshlarida portugallar, keyinroq usmonli turklar bosib oldi. 18-asrning 2-yarmida Qatar hududida Soniy sulolasi boshchiligidagi kichik sultonlik tashkil etildi. Bu sulola 19-asrning oxirida Qatarni birlashtirdi. 1871 — 1914-yillarda Qatar yana Usmonli turk imperiyasi hukmronligi ostida boʻldi. 1916—71-yillarda Buyuk Britaniya protektorati. 1971-yil 1-sentyabrda mustaqil davlat deb eʼlon qilindi. Qatar — 1971-yildan BMT aʼzosi. Milliy bayrami — 3 sentyabr — Mustaqillik kuni (1971).
Iqlimi va yirik shaharlari. Sohil qismi past, marjon riflari bilan oʻralgan. Yer yuzasi choʻl landshaftli tekislikdan iborat (eng baland joyi 56 m), voha kam, ayrim joylari botqoqlashgan tekislik. Neft va tabiiy gaz konlari bor. Iqlimi tropik, quruq iqlim. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi 16°, iyulniki 32°, eng yuqori temperatura 45".-yillik yogʻin 125 mm chamasida. Qatarda muntazam oqib turadigan daryolar yoʻq. Qatarda choʻl oʻsimliklari oʻsadi. Aholisi, asosan, mahaliy arablar; qolganlari boshqa arab mamlakatlari, Eron, Pokiston, Hindiston hamda Afrikadan kelganlar. 2014-yildan boshlab Qatar aholisi taxminan 2,16 millionga yetdi.U gender jihatdan katta bo'shliqqa ega, 1,4 million erkak va faqat 500 ming ayol. Buning sababi, asosan erkak chet ellik mehmonlarning katta oqimi.11[4:167]
Qatarilik bo'lmagan odamlar mamlakat aholisining 85 foizidan ortig'ini tashkil qiladi. Muhojirlarning eng katta etnik guruhlari Arablar (40%), Indians (18%), Pokistonlar (18%) va Eronliklar (10%). Filippin , Nepal va Shri-Lankadan ko'plab ishchilar ham bor. Rasmiy til — arab tili. Davlat dini islom. Shahar aholisi 91 %. Asosiy shaharlari: Doʻha, UmmSaid, Doʻha.12
2.2. Yer osti resurslari, sanoati, ta’lim tizimi hamda O`bekiston va Qatar o`rtasidagi aloqalar. Ilgari baliq ovi va marvarid sho'ng'iniga qaram bo'lgan Qatar iqtisodiyoti endi neft mahsulotlariga asoslangan. Darhaqiqat, bir vaqtlar uxlab yotgan bu xalq endi Yer yuzidagi eng boy davlatga aylandi. Uning jon boshiga YaIM 102 100 AQSh dollarini tashkil etadi (taqqoslaganda, AQShning jon boshiga YaIM 52 800 AQSh dollarini tashkil etadi). Qatarning boyligi asosan suyultirilgan tabiiy gaz eksportiga asoslangan. Ishchilarning ajablantiradigan 94% chet ellik mehnat muhojirlari, asosan neft va qurilish sanoatida ishlaydi. 1971-yilda mamlakatda gaz konini topishdi. Gaz zahiralari bo`yich dunyoda Rassiya va Erondan keyin uchinchi o`rinda turadi. Nenft narxining tushishi 2016-yilda yalpi ichki maxslotning salkam 5% ga 2017-yilda esa 3,7%ga kamayishiga olib keldi. Qatarning neft va gaz resurslariga qaramligini yo`yotish maqsadida 2030 davlat dasturi bosqichma bosqich amalga oshirilmoqda. Bu Doha misolida ko`rinadi. Shaharning 90% aholisi shu shaharda istiqomat qiladi. Sayyohlarni ilk jalb qiladigan narsa shaharning fulturistik ko`rinishi y’ani yevropaliklar nazdida yovvoyi jaziramasi. Shaharda tratvorlar yo`q buning sababi o`ta jazirama issiqlikdir ,bu sayyohlarni oftob urishiga sabab bo`lishi mumkin Qatarda hozirda mashinistsiz eng tezkor metro qurilmoda uning qurilib bitkazilishi qatarda o`tkaziladigan MUNDIAL 2022ga tugallanishi ko`zda tutilgan. Shahar aholisining katta qismini sayyohlar, muhojir ishchilar tashkil etadi. Dohada o`rtacha muhojir ishchilarning oylik ish haqqi 3500 $ni tashkil etadi. Bu dunyodagi eng boy davlatlarning oylik ish haqqi bilan taqqoslaganda ajoyib ko`rsatkichdir. Ofis xizmatchilarining oyligi 1200$dan boshlanadi. Qatar qishloq xo`jaligi aholi iste’moli uchun 10%gina mahsulot bera oladi. Qolgan mahsulotlar qo`shni davlatlardan emport qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |