4-amaliy mashg’ulot: Windows operatsion tizimida ishlash asoslari. Windows operatsion sistemasining bazaviy obyektlari bilan ishlash

4. Windows da klavishalar kombinatsiyasi
Windowsda ishlash vaqtida klavishshalar kombinatsiyasi sichqonchani vazifalarini klaviatura yordamida bajarish uchun ishlatiladi. Uni yordamida «Пуск» menyusini ochish, ochiq dasturlarni yopish, ishchi stolida xarakatlanish va boshqa imkoniyatlarni beradi. Klavishshalar kombinatsiyasini ishlatish orqali kompyuterda ishlashni osonlashtirish mumkin.

Klavishlar kombinatsiyasi	Bajariladigan amal
CTRL + C	Nusxa olish
CTRL + X	Qirqib olish
CTRL + V	Buferdagi ma’lumotni qo'yish
CTRL + Z	Inkor qilish
DELETE	O'chirish

SHIFT + DELETE	Belgilangan elementni korzinaga joylashtirmay butunlay o’chirib tashlash.
CTRL tugmasini bosgan xolda elementni siljitish	Belgilangan elementdan nusxa olish
CTRL + SHIFT tugmalarini birgalikda bosib olib elementni siljitish	Belgilangan element uchun yorlik xosil qilish
F2	Olingan elementni nomini o’zgartirish
CTRL + O’NGGA sterlka	Kursorni keyingi so’zni boshiga olib borish
CTRL + ChAPGA sterlka	Kursorni avvalgi so‘zni boshiga olib borish
CTRL + SHIFT ixtiyoriy sterlka	Abzatsni bosilgan strela tomonini belgilash
CTRL+A	Xammasini belgilash
F3	Fayla yoki papkani izlash
ALT+ENTER	Belgilangan element xususiyatini ko‘rish
ALT+F4	Joriy elementni yopish yoki joriy bajarilayotgan dasturdan chiqish
ALT+ENTER	Belgilangan ob’ekt xususiyatni ko‘rish
ALT + Probel	Aktiv oyna sistema menyusini ko‘rish
CTRL+F4	Bir vaqtni o‘zida bir necha xujjatni ochish imkoniyatini beradigan dasturdagi joriy xujjatni yopish
ALT+TAB	Ochilgan bir elementdan boshqasiga o‘tish
ALT+ESC	Elementlarga ular qanday tartibda ochilgan bo‘lsa shu tartibda o‘tish
F6	Ishchi stol va ochilgan elementlarga navbat bilan o‘tish
F4	«Мой компьютер» oynasida adreslar qatorini chikarish
SHIFT+F10	Belgilangan element uchun kontekst menyu xosil qilish
CTRL+ESC	Пуск menyusini ochish
ALT + Menyuda tagiga chizilgan xarfni olish	Unga to‘g‘ri keluvchi menyuni olish

F10	Joriy dasturdagi menyuga chiqish
O’NGGA Strelka	O’ngdagi keying menyu yoki podmenyuni ochish
ChAPGA Strelka	Chapdagi keying menyu yoki podmenyuni ochish
F5	Aktiv oynani yangilash
BACKSPACE	«Мой компьютер» yoki Проводник oynalarida bir pog’ona yuqoridagi papkani ko’rish
ESC	Joriy vazifani inkor qilish

Maxsus imkoniyatlar uchun klavishlar kombinatsiyasi

Klavishshalar kombinatsiyasi	Bajariladigan amal
O‘ng SHIFT klavishshani 8 sekund bosib ushlab turish	Kiritishni filtrlash xolatni yoqish va o‘chirish
Chap ALT +SHIFT + PRINT SCREEN	Yuqori kontrastli xolatni yoqish va o‘chirish
Chap ALT +SHIFT + NUM LOCK	Sichqoncha ko‘rsatkichini klaviatur yordamida boshqarish
NUM LOCK 5 sekund bosib ushlab turish	Maxsus klavishshalarni o‘chib yonishini ovoz yordamida olib borish
END	Joriy oynanining quyi qismiga o‘tish
HOME	Joriy oynanining yuqori qismiga o‘tish
NUM LOCK + * (yulduzcha) sonlar klaviaturasi tomondan	Olingan papkani ichida joylashgan barcha papkalarni ko‘rsatish
NUM LOCK + + (plyus) sonlar klaviaturasi tomondan	Papkani ichida joylashgan fayl va papkalarni ko‘rsatish

Topshiriqlar.
1-topshiriq.

1. 
   Bloknot muharririda o‘z tarjimai holingizni tering. Hujjatni saqlang;
   
2. 
   O‘z oila a’zolaringizni ismi va familiyasini tering. Hujjatni saqlang;
   
3. 
   Guruhingizdagi talabalarning ismi, familiyasi, tug‘ilgan vaqti va joyini tering.Hujjatni saqlang.
   
4. 
   Hamkasblaringizni manzili va telefon raqamlarini tening va Manzil nomi bilan saqlang.
   

2-topshiriq.

1. 
   Uy rasmlarini chizing va uni turli ranglarga bo‘yang;
   
2. 
   Chizgan rasmingizga «Bu mening uyim» so‘zini yozing;
   
3. 
   Rasmni rasm1 nomi bilan saqlang;
   
4. 
   Ekranni tozalang va kompyuter rasmini chizing;
   
5. 
   Kompyuter ekraniga «salom, talaba» so‘zini yozing va uni rasm2 nomi bilan saqlang;
   
6. 
   Kompyuter rasmini «o‘chirg‘ich» bilan o‘chiring
   

3- topshiriq.

1. 
   Word Padmatn muharririda o‘z tarjimai holingizni tering;
   
2. 
   Ism, familiya va otangizning ismini, tug‘ilgan kuningiz va yilini qalin Shriftga o‘zgartiring.
   
3. 
   Manzilingiz yozilgan satr Shrifti o‘lchamini o‘zgartiring.
   
4. 
   Terilgan matnni men.txt nomi bilan saqlang.
   

4-topshiriq

1. 
   C:\ Fan papkasini, uning ichida Informatika va Algoritm papkalarini yarating;
   
2. 
   Informatika va Algoritm papkalarini “Мои документы” ga nusxalang;
   
3. 
   Informatika va Algoritim papkalarini ajrating va ularni Корзина ga jo‘nating. O‘chirilgan papkalarni tiklang;
   
4. 
   Мой компютер dasturi menyusini aniqlang;
   
5. 
   Проводник dasturini oching va menyusini aniqlang;
   

5-topshiriq.

1. 
   C:\ diskda Til papkasini yarating. Мои документы ichida O‘zbek papkasini va uning ichida Kitob papkasini yarating. Siljitish orqali esa O‘zbek papkasini Til papkasiga ko‘chiring;
   
2. 
   “Til” papkasini “Корзина” ga jo‘nating va Yana tiklang. So‘ng Yana “Korzina” ga jo‘nating;
   
3. 
   Проводник dasturi orqali 1- topshiriqni bajaring.
   

6-topshiriq

1. 
   Oyna o‘lchovlarini o‘zgartirish, Ishchi stolda obektlar guruhini ajratish jarayonini yozing.
   
2. 
   Talaba nomi bilan papka yarating, uning ichida Tasvir va Muloqot papkalarini yarating.
   
3. 
   D diskda Amaliyot papkasini yarating va unga Tasvir va Muloqot papkalarini ko‘chiring. Ajratishning usullaridan foydalanib, ko‘chirilgan papkalarni ajrating. Almashish buferini qo‘llab, Tasvir va Muloqot papkalarini Мои документы papkasiga joylashtiring va teskarisini ham amalga oshiring. Almashish buferi bilan ishlash uchun kontekst menyusidan va klavishlar majmuasidan foydalaning.
   
4. 
   Tasvir va Muloqot papkalarini ajrating va ularni “Корзина” ga jo‘nating. O‘chirilgan papkalarni tiklang. Tiklangan papkalarni “Корзина” ga joylashtirmasdan turib, Yana o‘chiring.
   
5. 
   “Проводник” ning o‘ng panelida belgilar ko‘rinishini o‘zgartiring: Крупные, Мелкие, Жадвал, Список. Belgilarni nomi, o‘lchovi, turi, yaratilish kuni va vaqti bo‘yicha saralang.
   

7-topshiriq

1. 
   D diskda Amaliyot papkasini yarating. Мои документы papkasida Xisob papkasini va uning ichida Jadval papkasini yarating, siljitish orqali esa Xisob papkasini Amaliyot papkasiga ko‘chiring.
   
2. 
   Amaliyot papkasini “Korzina” ga jo‘nating. Проводник dasturining ikkinchi oynasini oching va ikkala oynaning ham faqat o‘ng panelidan foydalanib birinchi, ikkinchi topshiriqlarni bajaring.
   
3. 
   Windowsning izlash sistemasidan foydalanib, vc.exe va for.exe fayllarini toping. Topilgan fayllara yo‘lini hisobotga yozing. Hajmi 20 kb dan ko‘p, keyingi kunlarda ochib ko‘rilgan (D:) diskdagi barcha fayllarni toping. Hisobotga har bir kategoriyaga tegishli bo‘lgan birinchi 5 ta faylni yozing.
   

(D:) diskda vaqtincha papka yarating va unga rasm, matn va bajariluvchi fayllardan iborat bo‘lgan fayllarni nusxalang.
8-topshiriq

1. 
   C:\ Fan papkasini, uning ichida Informatika va Algoritm papkalarini yarating;
   
2. 
   Informatika va Algoritm papkalarini Мои документы ga nusxalang;
   
3. 
   Informatika va Algoritim papkalarini ajrating va ularni Korzinaga jo’nating. O’chirilgan papkalarni tiklang;
   
4. 
   Moy kompyuter dasturi menyusini aniqlang;
   
5. 
   Provodnik dasturini oching va menyusini aniqlang;
   

9-topshiriq

1. 
   C:\ diskda Til papkasini yarating. Мои документы ichida O’zbek papkasini va uning ichida Kitob papkasini yarating. Siljitish orqali esa O’zbek papkasini Til papkasiga ko’chiring;
   
2. 
   Til papkasini Корзина ga jo’nating va yana tiklang. So’ng, yana Корзина ga jo’nating;
   
3. 
   Проводник dasturi orqali 1- topshiriqni bajaring.
   

10-topshiriq

1. 
   Oyna o’ lchovlarini o’zgartirish, Ishchi stolda ob’yektlar guruhini ajratish jarayonini yozing.
   
2. 
   Talabai nomi bilan papka yarating, uning ichida Tasvir va Muloqot papkalarini yarating.
   
3. 
   (A:) yoki (D:) diskda Amaliyot papkasini yarating va unga Tasvir va Muloqot papkalarini ko’chiring. Ajratishning usullaridan foydalanib, ko’chirilgan papkalarni ajrating. Almashish buferini qo’llab, Tasvir va Muloqot papkalarini Мои документы papkasiga joylashtiring va teskarisini ham amalga oshiring. Almashish buferi bilan ishlash uchun kontekst menyusidan va klavishlar majmuasidan foydalaning.
   
4. 
   Tasvir va Muloqot papkalarini ajrating va ularni Корзина ga jo’nating. O’chirilgan papkalarni tiklang. Tiklangan papkalarni Корзина ga joylashtirmasdan turib, yana o’chiring.
   
5. 
   npoeogHUKning o’ng panelida belgilar ko’rinishini o’zgartiring: Крупные, Мелкие, Jadval, Список. Belgilarni nomi, o’lchovi, turi, yaratilish kuni va vaqti bo’yicha saralang.
   
6. 
   (D:) diskda Amaliyot papkasini yarating . Мои документы papkasida Xisob papkasini va uning ichida Jadval papkasini yarating, siljitish orqali esa Xisob papkasini Amaliyot papkasiga ko’chiring.
   
7. 
   Amaliyot papkasini Корзина ga jo’nating. Проводник dasturining ikkinchi oynasini oching va ikkala oynaning ham faqat o’ng panelidan foydalanib birinchi,ikkinchi topshiriqlarni bajaring.
   
8. 
   Windows ning izlash sistemasidan foydalanib, vc.exe va for.exe fayllarini toping.Topilgan fayllara yo’lini hisobotga yozing. Hajmi 20 kb dan ko’p, keyingi kunlarda ochib ko’rilgan (D:) diskdagi barcha fayllarni toping. Hisobotga har bir kategoriyaga tegishli bo’lgan birinchi 5 ta faylni yozing.
   
9. 
   (D:) diskda vaqtincha papka yarating va unga rasm, matn va bajariluvchi fayllardan iborat bo’ lgan fayllarni nusxalang
   

Topshiriq.