4 a kurs talabası Abdikalikova Gúldananıń informatikaní oqíTÍw metodikasí

§.Tálimde didaktika túsinigi hám didaktikanıń principleri
«Didaktika" túsinigi neni ańlatadı?
«Didaktika» túsinigi (grekshe «didaskein») «Oqıtıw hám oqıw teoriyası» degen mánisti ańlatadı. Didaktika teoriyalıq sabaq hám instruktaj ótkeriwdiń maqseti, mazmunı, metod hám shárt-shárayatların belgileydi. Oqıtıwshı hám ámeliyat oqıtıwshı ushın “didaktika" túsinigi neni ańlatadı? Didaktika ámeliyat oqıtıwshı hám texnika oqıtıwshıǵa tuwrı pedagogikalıq munasábet boyınsha bilimlerdi beredi. Keyinirek bolsa gáp “neni hám ne ushın oqıtıw kerek?” hám «qaysi tárzde hám neler járdeminde oqıtıw kerek? " temaları arasındaǵı munasábet tuwrısında baradı. Bunda tómendegi sorawlar tiykarǵı rol oynaydı :
• Oqıw hám oqıtıw processinde qanday maqsetlerge erisiliwi kerek?
• Qanday mazmunlardı oqıtıw kerek?
• Qanday dáslepki shárt-shárayatlarǵa itibardı qaratıw kerek?
• Oqıtıw procesiniń qanday formasın joybarlastırıw kerek?
Hár qanday sharayatta da tómendegilerge itibardı qaratıw kerek :
• Oqıwshılar qanday bilimler rezervine iye?
• Tálim beretuǵın shaxslarǵa qanday talaplar qóyıladı?
«Ne? », «ne ushın? » degen sorawlarǵa juwap oqıw maqsetleri tiykarında belgilenedi. Sonday etip «ne? » degen soraw teoriyalıq hám ámeliy sabaqlardaǵı temalar hám mazmunlardı ańlatadı. Bunday sharayatta eń tiykarǵısı mazmun esaplanadı.
«Arnawlı didaktika» didaktika hám qandayda bir anıq baǵdardaǵı arnawlı pánniń mazmunları menen baylanıs ornatıwǵa háreket etedi. Arnawlı didaktikada itibar oqıw ámeliyatınıń arnawlı máselelerine qaratıladı. «Texnikalıq sızılmalar» salasınıń arnawlı didaktikasi «Matematika» salasınıń arnawlı didaktikasınan málim detallar arqalı ajralıp turıwı kerek.
Didaktikanıń metodika menen óz-ara baylanıslılıǵı. Didaktika hám metodika (stilistika ) bir-biri menen tıǵız baylanıslı. Metodika degende ilimiy usıllar haqqıdaǵı pán túsiniledi. Bul pán didaktikanıń bir bólimi bolıp tabıladı. Didaktika «ne» hám «ne ushın» oqıtıw kerek degen sorawlar menen shuǵıllansa, ol menen tıǵız baylanıslı halda metodika bolsa «qaysi tárizde» hám «neler járdeminde» oqıtıw máseleleri menen shuǵıllanadı. Bunda ámeliy usıllar sisteması arnawlı tarawdıń mazmunına baylanıslılıǵın esapqa alıw zárúr. Basqasha etip aytqanda, oqıtıw metodikası - bul túrli jollar hám usıllar sisteması bolıp, oqıw -didaktik materiallarınan paydalanıp, belgilengen maqsetlerge erisiw ushın teoriyalıq sabaq hám instruktaj waqtında qollanıladı. Didaktika hám metodika bir medaldıń eki tárepi bolıp tabıladı; «Ne ushın hám ne», yaǵnıy didaktika, «Qaysı tárzde hám neler járdeminde», yaǵnıy metodikanı belgileydi. Mısal ushın, teoriyalıq sabaq oqıtıwshı «matematika» sabaǵında basqasha usıllardı qollaydı, ustaxanada «Enine jonıw» (prodolnaya obtochka) teması boyınsha instruktaj berip atırǵan ámeliyat oqıtıwshı bolsa basqasha usıllardı qollaydı. Eki hal da teoriyalıq bilimlerdi beriw processleri bolıp tabıladı. Yaǵnıy ayqın kórinip turıptı, onda, olardıń maqset, mazmun, qollanǵan usılları hám de oqıw -didaktik materialları hám qollanılatuǵın bahalaw usılları bir-birinen parıq etedi.
Didaktik principler. Didaktik principler teoriyalıq sabaq hám instruktaj mazmunları, usılı hám shólkemlestiriliwine tiyisli bolıp tabıladı. Didaktik principler oqıtıw hám oqıw processinde qaǵıydalar retinde qollanıw ushın islep shıǵılǵan. Olardı mudamı da bir birinen anıq ajıratıp bolmaydı. Tómendegi principler qanday da túsinikler emes, bálki oqıtıw hám oqıw jaǵdayların nátiyjeli shólkemlestiriw boyınsha qaǵıydalar bolıp, kásip-óner tálimi ámeliyatınıń tájiriybesine tiykarlanǵan.