4- mavzu: Biznes g`oya biznes asosi. G`oyalar generatsiyasi Reja

Tadbirkorlik g'oyalarining manbalari:

• 
  qiziqishlar/shaxsiy manfaatlar;
  
• 
  shaxsiy ko'nikmalar va tajriba;
  
• 
  franshiza (boshqa firma mahsulotini ishlab chiqarish va sotish huquqi);
  
• 
  ommaviy axborot vositalari (gazetalar, jurnallar, televideniye, Internet);
  
• 
  ko'rgazmalar;
  
• 
  tadqiqotlar;
  
• 
  shikoyatlar;
  
• 
  aqliy hujum;
  
• 
  ijodkorlik.
  

Qiziqishlar/manfaatlar. Xobbi (qiziqish) — bu bo'sh vaqtda xohish bo'yicha bajariladigan mashg'ulot yoki faoliyat. Ko'pgina odamlar o'z qiziqishlari bilan shug'ullanish jarayonida yoki manfaatlarini qondirish orqali tadbirkorlikka kirishgan. Agarda siz, misol uchun, kompyuter o'yinlari yoki noan'anaviy retseptlar bo'yicha taom tayyorlash, musiqa, sayohat, sport yoki san'atning jjro turlari (qo'shiq, drama va h.k.) va faoliyatning ko'pgina boshqa turlaridan lazzat olsangiz, siz ularni ko'pincha to'laqonli tadbirkorlikda rivojlantirishingiz mumkin. Masalan, agar siz sayohat, san'at­ning ijro turlaridan lazzatlansangiz va mehmonlarni qabul qilishni xush ko'rsangiz, siz jahon iqtisodiyotining eng yirik sohalaridan biri bo'lgan turistik tadbirkorlik bilan shug'ullanish imkoniyatini ko'rib chiqishingiz mumkin.
Shaxsiy ko 'nikmalar va tajriba. Muvaffaqiyatli korxonalarga asos bo'lgan g'oyalarning qariyb yarmi ish joyida yig'ilgan tajribadan kelib chiqqan; katta garajda ishlagani tufayli tajriba orttirgan va shuning natijasida avtomobillarga texnik xizmat ko'rsatish uchun o'zining shaxsiy stansiyasini ochishga qaror qilgan yoki avtomobilni o'z tadbirkorligida ishlatayotgan avtochilangar bunga misol bo'la oladi. Shunday qilib, tadbirkorning shaxsiy xususiyatlari (orttirilgan ko'nikmalar ham bunga kiradi), tadbirkorlik bilan shug'ullanish to'g'risida qaror qabul qilishda hamda korxona turini tanlashda juda muhim rol o'ynaydi. Ko'nikmalaringiz va tajribangiz, nafaqat g'oyalarni yaratish nuqtayi nazaridan, balki ularni (g'oyalarni) kapitalizatsiya qilish imkoni nuqtayi nazaridan ham, ehtimol sizning eng muhim resursingizdir.
Franshiza. Tanilgan savdo markaga ega bo'lgan mahsulot yoki xizmatni ishlab chiqaruvchi yoki yagona distributerining (litsenziya egasi) mustaqil chakana sotuvchilarga bu tovar yoki xizmatni, litsenziya egasiga tegishli kompensatsiya to'lanishi, ishlash standartlari esa bu korxonaning standartlariga mos bo'lishi evaziga, mahalliy tarqatishga alohida huquqni berish to'g'risidagi litsenziya bitimi — franshiza, deb ataladi. Franshiza turli xil shaklga ega bo'lishi mumkin, lekin litsenziya egasi o'z nomi, imiji, tadbirkorlikni olib borish usuli va o'z ish jarayonlarini taqdim etadigan shakli — eng qiziqarli shakllardan biridir.
O'tgan asrning 80—90-yillari boshida franchayzing AQSH va Yevropada millionlab tadbirkorlar uchun tadbirkorlikka kirishishning muhim yo'Ii bo'lib, keskin o'sish davrini boshdan kechirdi. Faqat AQSHda franshizaning 2000 dan ziyod turi mavjud, uning hisobiga yiliga 300 milliard dollardan ortiq sotuvlar hajmi va cha­kana savdoning yillik hajmidan uchdan bir qismi to'g'ri keladi. Franshizaning o'zini xarid qilishdan tashqari tadbirkor franshiza konsepsiyasini ishlab chiqishi va sotishi mumkin. Qo'shimcha axborot taqdim etishi mumkin bo'lgan ko'plab kataloglar, ma’lumotnomalar hamda uyushmalar, jumladan, Xalqaro Franchayzing Uyushmasi mavjuddir.