4 – maruza Biosfera haqida taliymot Reja

ichki barqaror muvozanat qonuni
ta’sirini aks ettiradi. 
Unga muvofiq modda, energiya, axborot va alohida tabiat tizimlari va biosferaning 
sifati o`zaro bog`liq va bu ko`rsatkichlaridan birining hohlagan o`zgarishi boshqa 
barcha ko`rsatkichlarning o`zgarishiga olib keladi.
Le-Shatelьye-Braun printsipiga
muvofiq, ekosistemadagi o`zgarishlar uni 
barqarorligini saqlab qolishni ta’minlaydigan yo`nalishda amalga oshadi va 
turg`unligini buzadigan ta’sirlarga qarshilik ko`rsatadi.
Ekosistemada organizmlar qanchalik rang-barang bo`lsa, oziq to`rlari keng 
va turlarning ekologik o`rnini bosish imkoniyatlari qanchalik keng bo`lsa u 
shunchalik turg`un, barqaror bo`ladi().
Insoniyat tomonidan amalga oshirilayotgan tadbirlar hech qachon 
biosferaning o`z-o`zini tiklash qobiliyati o`rnini bosolmaydi. Faqatgina tabiiy 
holida saqlanib qolgan biota biosferaning barqaror muvozanatini tiklab turishi 
mumkin. Insoniyatning 
bosh
vazifasi
atrof-muhit ifloslanishlarining oldini 
olishgina emas, balki tabiiy biotani saqlab qolish bo`lishi kerak. Buning uchun 

---

tabiiy biota va ochiq okean biotasini o`zlashtirishni to`xtatish, shuningdek, 
o`zlashtirilgan quruqlikdagi tabiiy biotani tiklash lozimdir. 
Tabiiy muhit holatining inson ta’sirida o`zgarishi, jonli va jonsiz 
komponentlarga kuchli antropogen ta’sir 
ekologik muammolarni
keltirib 
chiqaradi. Inson xo`jalik faoliyatining tabiat qonunlariga mos kelmasligi, 
biosferaning insonga aks ta’siri ekologik muammolar kelib chiqishining asosiy 
sababchisi hisoblanadi. Mahalliy, milliy, regional va global miqyosdagi ekoogik 
muammolarni ajratish mumkin. 
Tabiiy resurslardan noto`g`ri foydalanish, atrof muhitning ifloslanishi, 
ekosistemalarga me’yoridan ortiqcha bosim oqibatida ekologik muammolarning 
keskinlashuvi, mahalliy, milliy, regional va global ekologik xalokatga olib kelishi 
muqarrardir.