3D modellashtirish va raqamli animatsiya

Uch o‘lchovli sahnalar yaratish algoritmi 
Har qanday uch o‘lchovli sahnani yaratish, qoida sifatida, 
quyidagi algoritmlar bo‘yicha amalga oshiriladi: 
1. Dastlabki tayyorgarlik: Badiiy vositalardan foydalanib, 
loyihalashtirilayotan obyekt yoki butun sahna eskizlari yaratiladi. 
Bu qanday vositalar yordamida sahna obyektlari yaratilishini o‘ylab 
olish uchun zarur (5.14-rasm).
2. Obyektlarni modellashtirish: Poligonal model yaratiladi, 
buning ustiga yaratilgan model to‘g‘ri geometriya va belgilangan 
sondagi poligonlarga ega bo‘lishi lozim. Ortiqcha detallashtirish 
kompyuterni sekin ishlashiga olib kelishi mumkin.
3. Materiallarni tayyorlash va o‘rnatish: yaratilgan obyektlarga 
turli materiallar, shuningdek, turli obyektlardan yorug‘likning 
qaytishi/sinishi realistik algoritmlarini yaratish imkonini beruvchi 
proseduraviy sheyderlar o‘zlashtiriladi.
Eskiz 
 
Obyekt modeli 
 
Oxirgi natija 
5.14-rasm. Model yaratish algoritmi. 
4. Yoritish va kamerani sozlash: Yoritish manbalarini 
joylashtirish (realistik yoritishni yaratish uchun global yoritishdan 
(global illumination) foydalaniladi, qaysiki obyektlar nafaqat turli 
manbalardan yorug‘likning to‘g‘ri nurlari, balki sahnadagi boshqa 
obyektlardan bir necha bor akslanadigan yorug‘lik nurlari bilan 

---

132 
yoritiladi), shuningdek, ancha foydali bo‘lgan rakurslar holatida 
kamerani joylashtirish yoki animatsiyalash.
5. Sahnani vizuallashtirish (Rendering): Yaratilgan obyekt yoki 
sahnaning tugallangan tasvirini pikselli tasvir yoki videolavha 
ko‘rinishida yaratadi (5.14-rasm).
 
Nazorat savollari 
1.
Zamonaviy dizaynerlik faoliyatining yuzaga kelishi bosqichlari. 
2.
Zamonaviy dizayn turlarini va ularning qo‘llanilish sohalarini 
tavsiflang. 
3.
Tasvir modellarining qanday turlari mavjud va ularga izoh 
bering. 
4.
Qanday kengaytmali fayllar rastrli tasvirlarni saqlashga 
mo‘ljallangan.
5.
Vektorli tasvirlarni saqlovchi fayllar turlari. 
6.
Uch o‘lchovli obyektlarni saqlash uchun belgilangan fayllar 
turlariga misollar keltiring. 
7.
Uch o‘lchovli modellashtirish qo‘llaniladigan asosiy sohalarni 
misollar orqali izohlang. 
8.
Qanday dasturlar uch o‘lchovli modellashtirishga mo‘ljallangan 
asosiy dasturlar toifasiga kiradi?
9.
Uch o‘lchovli sahnalar yaratish algoritmini tavsiflang.
10.
Obyektlarni modellashtirishda qanday ishlar bajariladi?
Tayanch iboralar
: dizayn, dizaynerlik faoliyati va turlari, 
professional dizayner, dizaynga xos loyihalash, tasvir modellari, 
fayllarning turlari, uch o‘lchovli modellashtirish, uch o‘lchovli 
muharrirlar turlari, uch o‘lchovli sahna.