3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Халқаро талаблар асосида ҳамда нефт битумининг ГОСТ 6617-76 техник шартлари ҳамда 
маҳсулотнинг маркасини таҳлил қилиш 

---

111
Халқаро талаблар асосида ҳамда Давлат Стандарти 6617-76 техник шартларидан келиб 
чиққан ҳолда, нефт битумларининг физик-кимёвий кўрсаткичлари, маркалари ҳамда техник 
меъёрлари қуйидаги №1 жадвалда келтирилган талабларни белгилаб берди.
Жадвал №1 
Нефт битумининг ГОСТ 6617-76 техник шартлари ҳамда маҳсулотнинг маркаси физик-
кимёвий кўрсаткичлари 
№ 
Кўрсаткичларнинг 
номланиши 
Марка учун меъёр 
Тадқиқот усули 
Давлат 
Стандартлари 
бўйича 
БН 50/50 
БН 50/50 
БН 50/50 
ОКП 
02.5624 
ОКП 
02.5623 
ОКП 
02.5622 
1 
25°С ҳароратда игна ботиш 
чуқурлиги 
 
41-60 
21-40 
5-20 
11501- 
Стандарти 
бўйича
2 
Шарнинг айланада эриш 
ҳарорати 
50-60 
70-80 
90-105 
11506- 
Стандарти 
бўйича
3 
Чўзилувчанлик 25°С 
ҳароратда, дан кам эмас 
40 
3,0 
1,0 
11505- 
Стандарти 
бўйича
4 
Аралашувчанлик, дан кам 
эмас 
99,50 
99,50 
99,50 
20739- 
Стандарти 
бўйича
5 
Қиздиргандан сўнг масса 
ўзгариши %, дан кўп эмас 
0,50 
0,50 
0,50 
20739ва 18180 
Стандартлари 
бўйича
6 
Чақнаш ҳарорати °С,
дан кам эмас 
230 
240 
240 
4333- Стандарти 
бўйича
7 
Сувнинг миқдорий улуши 
Мавжуд эмас 
4333- Стандарти 
бўйича
Ушбу жадвал №1 да келтирилган физик кимёвий кўрсаткичларини таҳлил қилиб, маҳаллий 
нефт хомашёларининг қурилиш битум композицияларини олиш усули бўйича чет эл аналогларида 
жуда кўп ихтиролар мавжуддир. Биз тадқиқотчилар ушбуни инобатга олиб, қўшимча тарзда 
Фарғона нефтни қайта ишлаш заводининг сульфирланган нефт битуми оксидланмаган қора қаттиқ 
массали яҳши аралашувчан суюқ углеводородлардир ва қуйидаги хусусиятларни ташкил этишини 
инобатга олиб, солиштирма оғирлик 1,095-1,125 г/см³; қовушқоқлик ƞ ВЗ-4 бўйича 70°Сда 43-45 
секунд; Юмшаш харорати 54-58°Стехник параметрларини ўрганиб чиқилган.