3. Тайёр маҳсулот (ишлар, хизматлар) ва уни ҳисобга олиш вазифалари

13.8. Даргумон қарзлар бўйича
резервлар ҳисоби
Даргумон қарз – бу корхонага ўз вақтида келиб тушмаган ёки келиб тушиши бўйича кафолат билан таьминланмаган дебитор қарзлар. Даргумон қарзлар бўйича резервлар ҳисобот даври охирида корхона дебитор қарзлари бўйича ўтказилган инвентаризация натижалари асосида ташқил этилади. Ташқил этиладиган резерв суммасининг миқдори қарздорнинг молиявий холатига боғлик равишда ва қарзнинг кисман ёки тўлиқ келиб тушиш эхтимолини инобатга олган ҳолда ҳар бир қарздор бўйича алоҳида аниқланади.
Даргумон қарзлар бўйича резервлар, одатда, корхона фойдаси ҳисобидан ташқил этилади. Ушбу турдаги резервлар Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига асосан ташқил этилади.
Даргумон қарзлар бўйича резервлар ҳисобини юритишда 4910 – “Даргумон қарзлар бўйича резервлар” ҳисобварағидан фойдаланилади. Ушбу ҳисобварақ контрактив бўлиб, унинг кредитига резервни ташқил этиш муомалалари акс эттирилса, дебетида ундан фойдаланиш кўрсатилади.
Даргумон қарзлар бўйича резервлар суммаси ташқил этилганида қўйидагича проводка берилади:
Д-т 9430 – “Бошқа операцион ҳаражатлар”
К-т 4910 – “Даргумон қарзлар бўйича резервлар”
Даргумон қарзлар бўйича резервлар ҳисоби 11, 12, 15-журнал-ордерларда ва 16-қайдномада юритилади.
4910 – “Даргумон қарзлар бўйича резервлар” ҳисобварағи бўйича
ҳисобварақлар корреспонденцияси

№	Хўжалик муомалаларининг мазмуни	Ҳисобварақлар корреспонденцияси
		дебет	кредит
1	Даргумон қарзлар бўйича резервлар ташқил этилди	9430	4910
2	Берилган бўнаклар бўйича даргумон қарзларнинг ҳисобдан чиқарилиши	4910	4310
3	Даргумон қарзлар бўйича резервлар ҳисобидан ҳаридор ва бюртмачилар қарзларинг ҳисобдан чиқарилиши	4910	4010 4020
4	Ҳисобот йилида фойдалинилмаган даргумон қарзлар бўйича резервлар суммаси келгуси йил фойдасига ўтказилди	4910	9390