3 Нефть-газ қазиб олиш ва қайта ишлаш учун машиналар ва жиҳозлар

1-Расм. Нефть ва газ конининг функционал схемаси. 1-қатламга сув ҳайдовчи қудуқлар; 2-қатламга газ ҳайдовчи қудуқ; 3-қатламдан суюқлик ва газни йиғиш ва уларни нефть, газ, сувга ажратиш тизими; 4-насос станцияси; 5-компрессор станцияси; 6-қатламга сув ва газни ҳайдаб қатлам босимини сақлаб турувчи тизим; 7-нефтли қудуқлар; 8-газ дўпписи; 9-қатламнинг нефтга тойинган қисми; 10-қатламнинг сувга тойинган қисми; 11-нефть қазиб олиш ва коллекторларни ўтказувчанлигини кучайтириш орқали нефтгаз берувчанликни ошириш учун жадаллаштирувчи жиҳозларнинг тизими; 12-қудуқларни жорий таъмирлашда қўлланиладиган комплекс жиҳозлар; 13-қудуқларни капитал таъмирлашда қўлланиладиган жиҳозларнинг жамламаси; 14-қудуқларни ишлатиш жиҳозлари.

Нефть, газ, газ ёки конденсатли конлар машиналар, жиҳозлар, иншоотлар, аппаратлар, ускуналар ва механизмлар ёрдамида ишланади ва фойдаланилади. Улар ишлаб турганда иши бир-бири билан ўзаро боғланган бўлади. Нефть, нефтгаз ёки газконденсат қатламлардан ёки бир нечта қатламли конларни ишлаш ва фойдаланиш объектларидан бир-бири билан биргаликда ҳаракатланади.

Конда ёки қатламда ишланадиган қудуқларнинг сони кўп бўлиб, юзлаб ёки минглаб қудуқларни таъмирлашга ва оралиқ таъмирлашга кўп вақт сарфланади. Шунинг учун қудуқлардаги мураккаб турдаги жиҳозларни жорий ва капитал таъмирлаш учун катта миқдордаги мураккаб жиҳозлар билан таъминлаш ва таъмирлаш хизмати керак бўлади. Капитал таъмирда кўпинча янги қудуқлар бурғилиб бўлингандан сўнг, қудуқларни ўзлаштиришда махсус такомиллашган жиҳозлардан фойдаланилади.
I гуруҳ. Қудуқлардан суюқлик ва газни қазиб чиқариш учун керакли жиҳозларнинг таснифи нормал ишларни амалга оширишга мослаштирилган бўлади, маҳсулдор қатламни ер усти қисми билан туташтирувчи канал ҳисобланади. Бу гуруҳдаги жиҳозларнинг ишончлилиги ва самарадорлиги қудуқнинг ишини ишончлигини тўлиқ аниқлайди ҳамда бу гуруҳга қойидаги жиҳозлар қўшилади:



II гуруҳ. Қудуқлардан фойдаланиш жиҳозлари қатламдан қазиб олинадиган суюқликларни ёки газни кўтаришга мўлжалланган. Биринчи қисмдаги жиҳозлар қудуқ ичига туширилади ва кўтарувчи ҳисобланади, қолган қисми эса қудуқ усти зонасида монтаж қилинади. Бошқа шароитларда қудуқларга суюқлик ёки газни ҳайдашда қўлланилади, ҳайдовчи жиҳозлар деб аталади.