3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

9-chizma. Iste’molchi tanlovining befarqlik egri chiziqlaridagi 
joylashuvi
9-chizmada 3 ta befarqlik egri chizig‘i ifodalangan. I
3 
– eng yuqori 
darajadagi qoniqish; I
2 
– o‘rtacha qoniqish; I
1
– eng kam qoniqish. Har bir egri 
chiziqda iste’molchi tanlovini ifodalovchi bittadan nuqta joylashgan: I
1
da – V; 
I
2 
da – A; I
3
da – S nuqtalar. V nuqta oqilona emas, chunki A nuqta unga 
nisbatan ko‘proq ehtiyojni qondiradi; S nuqta eng ko‘p ehtiyojni qondirishi 
mumkin, biroq u byudjet imkoniyatidan tashqarida hisoblanadi.
A nuqtada iste’molchi ehtiyojlarining qondirilishi maksimumlashadi, 
chunki bu nuqta ehtiyojlarning maksimal qondirilishini ta’minlovchi tovar va 
xizmatlar to‘plami eng ko‘p qoniqish beruvchi befarqlik egri chizig‘ining 
byudjet chizig‘i bilan kesishgan joyida yotadi. 
Demak, naflilik subyektning tovar iste’molidan olgan qoniqishini bildiradi. 
Iqtisodiy tahlilda naflilik iste’molchi tovarlar va xizmatlar to‘plamiga har xil 
baho bergan paytda uning afzal ko‘rishini tasvirlashda qo‘llaniladi.
10-jadval 
Naflilik umumiy darajasining turli miqdorlaridagi befarqlik 
to‘plamlari 
 
O 
K 
U=OK 
5 
10 
2,5 
5 
2,5 
10 
25 
25 
25 
5 
10 
2,5 
20 
10 
5 
20 
2,5 
50 
50 
50 
50 
10 
5 
20 
10 
20 
5 
100 
100 
100 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

72 
Naflilik funktsiyasi ma’lum miqdordagi tovarlarga boshqa bir miqdordagi 
taqqoslashni bildiradi va afzal ko‘rish xususida befarqlik egri chiziq xaritasi 
bergan ma’lumotning xuddi o‘zini beradi.
Naflilikni mutlaq ko‘rsatkichlarda o‘lchashning ahamiyati bo‘lmay, 
iste’molchi tanlovini naflilik darajasining ketma-ket joylashuvi bilan izohlash 
mumkin. Bir to‘plamdagi tovarlar nafliligi boshqasidan qay darajada afzalligini 
ko‘rsatib berish mumkin emas. 
Naflilik funktsiyasi iste’mol qilinayotgan tovarlardan olinayotgan 
naflilikning hosilasini ifodalaydi: 
U(O,K) = OK
. 
Shu funktsiya asosida naflilikning umumiy darajasi 25, 50 va 100 birlikka 
teng bo‘lgan befarqlik to‘plamlari jadvalini tuzib olamiz (10-jadval). 
Jadval ma’lumotlari asosida naflilik darajasi turlicha bo‘lgan befarqlik egri 
chiziqlarini hosil qilamiz (11-chizma): 
O 
U=100
U=50
U=25
K