3-мавзу. Тарбия жараёнининг мазмун ва моҳияти. Тарбиявий таъсир этиш усуллари, воситалари ва уни амалда қўллаш шакллари

Таълим муассасаларида меҳнат тарбиясини ташкил этишда меҳнатнинг қуйидаги турларидан фойдаланилади:

Ўқув меҳнати
Ижтимоий-фойдали меҳнат
Ўз-ўзига хизмат
Ишлаб чиқариш меҳнати

Ўқув меҳнати

• Ўқув меҳнати – ўқувчиларнинг илмий билимлар, ўқув фанлари асосларини ўзлаштириш орқали уларни амалиётга татбиқ этиш борасидаги кўникма ва малакаларни шакллантиришга қаратилган амалий фаолияти.

Ижтимоий-фойдали меҳнат

• Ижтимоий-фойдали меҳнат – ўқувчилар гуруҳи (жамоаси) томонидан ташкил этилиб, ижтимоий аҳамият касб этгани ҳолда бевосита шахсни ҳар томонлама камол топтириш ҳамда муайян ижтимоий эҳтиёжни қондиришга йўналтирилган меҳнат фаолияти тури. У “ўқувчиларнинг бўш вақтларини тўғри ташкил этиш, уларни турли ижтимоий-фойдали меҳнатга жалб этиш, жамоа иштирокидаги тадбирларда эркин, ихтиёрий иштирок этишларига эришиш” мақсадида уюштирилади.

Ижтимоий фойдали меҳнат турлари

ўз-ўзига хизмат кўрсатиш

• навбатчиликни ташкил қилиш

ҳашарлар

• меҳнат байрами
• Кўкаламзорлаштириш
• мактаб биносини таъмирлаш

Таълим муассасаларида меҳнат тарбиясини йўлга қўйишнинг асосий йўналишларидан бири – бу ўқувчиларни касб танлашга йўналтириш, уларда муайян касб ёки ҳунар борасидаги билим, кўникма ҳамда малакалар билан қуроллантириш бўлиб, шахс камолотини таъминлашда ўзига хос ўрин тутади.

• Таълим муассасаларида меҳнат тарбиясини йўлга қўйишнинг асосий йўналишларидан бири – бу ўқувчиларни касб танлашга йўналтириш, уларда муайян касб ёки ҳунар борасидаги билим, кўникма ҳамда малакалар билан қуроллантириш бўлиб, шахс камолотини таъминлашда ўзига хос ўрин тутади.

Ишлаб чиқариш меҳнати таълим муассасаларида ўқувчиларни муайян йўналишлар бўйича ҳунар асосларидан хабардор қилиш, уларда амалий кўникма ва малакаларни шакллантириш йўлида олиб борилаётган педагогик фаолият кўринишларидан бири ҳисобланади.

• Ишлаб чиқариш меҳнати таълим муассасаларида ўқувчиларни муайян йўналишлар бўйича ҳунар асосларидан хабардор қилиш, уларда амалий кўникма ва малакаларни шакллантириш йўлида олиб борилаётган педагогик фаолият кўринишларидан бири ҳисобланади.