3-mavzu: rivojlanish falsafasi

Inkorni inkor qonuni. Bu qonun inkor, inkorni inkor, taraqqiyot bilan bog‘liq inkor kabi tushunchalar orqali ifodalanadi. Bu qonunning asosiy xususiyatlari quyidagilar: inkorni inkor qonuni - tabiat, jamiyat va tafakkur taraqqiyotining umumiy, Ob’ektiv xarakterga ega bo‘lgan qonunidir;metafizik inkordan tubdan farq qiladi; dialektik inkorning mohiyatini ifodalaydi; yangi sifat bilan eski sifat o‘rtasidagi aloqadorlikni aks ettiradi; yangi sifat eski sifatning qonuniy merosxo‘ri ekanligini ifodalaydi; inkorni inkor taraqqiyotning aylanma yo‘llar bilan quyidan yuqoriga ko‘tarilib borishini, yangilik g‘alabasini aks ettiradi; inkorni inkor yangining yengilmasligi, uning ruhi bilan yashashni o‘rgatadi; inkorni inkor olamni bilishda muhim metodologik ahamiyatga ega.

Qonunlar tizimini taraqqiyotning ifodasi bo‘lgan kategoriyalar mazmunan to‘ldiradi, turli tomondan ularga aniqlik kiritadi. Kategoriyalarni o‘rganishda ularni uch toifaga bo‘lish mumkin: umumfalsafiy kategoriyalar; taraqqiyot va o‘zaro aloqadorlikni ifodalovchi kategoriyalar, ijtimoiy falsafa kategoriyalari.

Umumfalsafiy kategoriyalar o‘zining umumiyligi bilan xarakterlanadi, masalan, materiya, borliq, harakat, miqdor, sifat, ziddiyat, inkor, qarama-qarshilik, qonun, qonuniyat va h.k. Bu haqda yuqorida aytib o‘tildi. Ijtimoiy falsafa kategoriyalari esa jamiyat taraqqiyoti bilan aloqador narsa-hodsalarning eng umumiy xususiyatlarini ifodalovchi tushunchalardir: ijtimoiy borliq, ishlab chiqarish, shaxs, qadriyat v ax.l.

Taraqqiyotning falsafiy g‘oyasi bilan bog‘liq kategoriyalar ichida juft kategoriyalarni alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. Ularning ba’zi birlarini qarab chiqamiz.