3-mavzu. Ochiq boshqarish printsipi. G‘alayonni kompensat-siyalash printsipi. Og‘ish bo‘yicha rostlash. Kom-binirlashgan sistemalar

3-mavzu. Ochiq boshqarish printsipi. G‘alayonni kompensat-siyalash printsipi. Og‘ish bo‘yicha rostlash. Kom-binirlashgan sistemalar.

Avtomatik boshqarish nazariyasi

Atajonova S.B

Reja:

1. Rostlashning asosiy qonunlari.

2. Boshqarishning fundamental prinsiplari

Tayanch so‘z va iboralar: Avtomatik boshqarish, polzunov qonuniyati, asosiy teskari bog‘lanish, adaptiv sistemalar, optimal boshqarish.

1. Rostlashning asosiy qonunlari.

Avtomatik boshqarish tizimlarida teskari bog‘lanish (aloqa) degan tushuncha bor bo‘lib, unda sozlanayotgan chiqishdagi o‘zgaruvchining haqiqiy qiymatlari kirishga beriladi. Bu qiymat berilayotgan qiymat bilan solishtiriladi. Agar tizim kirishiga berilayotgan teskari bog‘lanish signali, vaqtning har qanday lahzalarida, faqat ob'ektning chiqishidagi o‘zgaruvchining turlanishi qiymatlariga proporsional bo‘lsa, bunday teskari bog‘lanish dag‘al teskari bog‘lanish deb ataladi. Bordiyu, teskari bog‘lanish signali nafaqat chiqishdagi o‘zgaruvchi turlangandagina paydo bo‘lsa, bunday teskari bog‘lanish moslashuvchan (qayishqoq) teskari bog‘lanish deb ataladi.

Amalda uchraydigan talay dag‘al teskari bog‘lanishlarda sozlanayotgan o‘zgaruvchining haqiqiy qiymatlari bilan oldindan belgilangan kattaligini solishtirib ko‘rish imkoniyati mavjud bo‘lib, ularda o‘rin olgan farqlarni mos tushmaslik-signal xatoligini aniqlash mumkin. Aniqlangan farq sozlagich kirishiga uzatilib chiqishdagi o‘zgaruvchini belgilangan qiymatlarda ushlab turishga xizmat qiladi. Bunday usul sozlanayotgan o‘zgaruvchini belgilangan qiymatidan og‘ish qonuniyati bo‘yicha sozlash (Polzunov qonuniyati) deb ataladi. Bu usulni Polzunov qozondagi suv sathini belgilangan darajada ushlab turish uchun qo‘llagan edi. Ko‘p sonli avtomatik tiziimlar shu prinsip bo‘yicha ishlaydi. Ko‘ratilgan sozlash usuli asosiy teskari bog‘lanish manfiy ishorali bo‘lganda qo‘llanilishi mumkin, ya'ni topshiriq beruvchi signali bilan chiqishdagi o‘zgaruvchining ishoralari qarama-qarshi bo‘lsa! Og‘ish prinsipi bo‘yicha sozlash, deyarli har doim chiqishdagi o‘zgaruvchining turlanishi sababi qanday bo‘lishidan qat'iy nazar, amalga oshaveradi.