3 –мавзу. Нархлар тизими ва турлари

норматив (меъёрий) механизм - бунда нархлар меъёрий ҳужжатлар (услубиятлар, буйруқлар, қонунлар, қарорлар, фармойишлар) доирасида , барчага маълум таннарх ва рентабеллик (ёки нархлар параметрлари) нормативлари асосида шакллантирилади. Бундай механизмда нархлар шаклланиши ё номатив, ёки параметрик , ё бўлмаса норматив- параметрик услуб билан амалга оширилади. Норматив механизм кўпроқ буйруқбозлик йўли билан тартибга солишни кўзда тутади, қайсики корхона эришган натижаларни ҳисобга олган ҳолда режалаштириш асосига қурилади, бунда норматив тарзда нафақат ишлаб- чиқариш ва сотув харажатлари, балки уларни пасайтиришнинг мақсадга мувофиқ ўлчамлари ҳам аниқланади.

• норматив (меъёрий) механизм - бунда нархлар меъёрий ҳужжатлар (услубиятлар, буйруқлар, қонунлар, қарорлар, фармойишлар) доирасида , барчага маълум таннарх ва рентабеллик (ёки нархлар параметрлари) нормативлари асосида шакллантирилади. Бундай механизмда нархлар шаклланиши ё номатив, ёки параметрик , ё бўлмаса норматив- параметрик услуб билан амалга оширилади. Норматив механизм кўпроқ буйруқбозлик йўли билан тартибга солишни кўзда тутади, қайсики корхона эришган натижаларни ҳисобга олган ҳолда режалаштириш асосига қурилади, бунда норматив тарзда нафақат ишлаб- чиқариш ва сотув харажатлари, балки уларни пасайтиришнинг мақсадга мувофиқ ўлчамлари ҳам аниқланади.

Маркетинг ёки меъёрий ёндашув турли даражада бўлган аралаш механизм:

• Маркетинг ёки меъёрий ёндашув турли даражада бўлган аралаш механизм:
• маркетинг ёндашуви асосида норматив элементларни қўлланган ҳолда ишлайдиган маркетинг- норматив мехнизм (нархларни ҳисоблаш услубларини- тўлиқ, бевосита ёки меёрий харажатларни қўллаш билан бирга ишлатилади; стандарт ёки норматив ишлаб чиқариш харажатлари базасида; даромаднинг мақсадли ёки норматив катталиги базасида товар ишлаб чиқарувчиларнинг қиймат ва натурал кўрсаткичларни шакллантиришдаги мустақиллиги шароитида ишлайди, бироқ нархлар бўйича қарорларга ҳукумат аралашувини ҳам кўзда тутади.
• Нархлар шакллантиришнинг норматив- маркетинг механизми меъёрий ёндашув асосида маркетинг ёндашуви элементлари билан бирга қўлланилади, ҳукумат томонидан нархларни бошқаришни камайтириб, уларни либераллаштиришга йўналишни кўзда тутади.