3 –мавзу. Нархлар тизими ва турлари

Бошқариладиган (тартибга солинадиган) нархлар- бу талаб ва таклиф таъсири остида шаклланадиган ва тегишли давлат бошқаруви идоралари (ЎзР Президенти, ЎзР Ҳукумати, маҳаллий ижроия органлар) томонидан уларнинг ошишини бевосита чеклаш ёки меъёр ва нормативларни киритиш (рентабеллик даражасини, даромадни, корхона маҳсулотлари учун белгиланган энг катта ёки кичик нархларни регламентация қилиш) воситасида белгиланадиган нархлардир. Бошқариладиган нархлар ўз навбатида кафалатланган, тавсия этиладиган, чекланган, гаровга оид, чегараланган (ҳимояланган) бўлиши мумкин.

• Бошқариладиган (тартибга солинадиган) нархлар- бу талаб ва таклиф таъсири остида шаклланадиган ва тегишли давлат бошқаруви идоралари (ЎзР Президенти, ЎзР Ҳукумати, маҳаллий ижроия органлар) томонидан уларнинг ошишини бевосита чеклаш ёки меъёр ва нормативларни киритиш (рентабеллик даражасини, даромадни, корхона маҳсулотлари учун белгиланган энг катта ёки кичик нархларни регламентация қилиш) воситасида белгиланадиган нархлардир. Бошқариладиган нархлар ўз навбатида кафалатланган, тавсия этиладиган, чекланган, гаровга оид, чегараланган (ҳимояланган) бўлиши мумкин.
• Фиксацияланган нархлар- бу маълум бир даражада ўрнатиладиган ва меъёрий ёндашув асосида шаклланадиган нархлардир. Мазкур ёндашув одатда нафақат уларни блоклаш, балки жамлама нархларнинг тегишли равишда фиксация қилишни ҳам назарда тутади. Бу эса тармоқ ёки минтақавий миқёсда амалга оширилади. Фиксацияланган нархлар давлат бошқаруви органлари томонидан чекланган доирадаги товарлар (хизматларга) ўрнатилади. Бунда кўрсатилган нархларни ўзгартириш фақат уларни ўрнатган давлат идораси ёки бозор субъектининг қарорига биноан амалга оширилиши мумкин.

Давлат таъсири, назорати, бозордаги рақобат даражасига қараб нархларнинг қуйидаги турлари фарқланади:

Давлат таъсири, назорати, бозордаги рақобат даражасига қараб нархларнинг қуйидаги турлари фарқланади:

• Эркин(бозор) нархлари
• Назорат қилинадиган нархлар