3-Mavzu: Chilangarlik tiskilari haqida ma’lumot. Egovlarni turlari, tuzilishi, ishlatilishi. Tekis yuzalarni egovlash, egovlash usullari

V. Universal namyotkada egovlash

1. 
   Zagotovkani chizmaga ko‘ra rejalash.
   
2. 
   Tiskiga surilma ramka 8, 9 ni o‘rnatish (62-rasm, v), ramka tiski jag‘lariga ikki juft shtir 10 bilan tiralib turishi kerak (62-rasm, g).
   
3. 
   Reja chizig‘ini ramkaning yuqorigi tekisligiga moslash.
   
4. 
   Zagotovkani ramka bilan birga tiskida qisish (yo‘naltiruvchi plankalar orasidagi masofa tiski jag‘larining enidan katta, shtiftlao orasidagi masofa esa kichik bo‘lishi kerak).
   
5. 
   Zagotovkani oldingi katta tishli egov bilan reja chizig‘igacha 0,2—0,3 mm yetkazmasdan egovlash.
   
6. 
   Egov ramka sirtida sirpana boshlagunga qadar mayda tishli egov bilan zagotovkani uzil-kesil egovlash.
   
7. 
   Ramkani tiskidan chiqarib olish.
   
8. 
   Zagotovkani chiqarib olish.
   

G. Konduktor bo‘yicha egovlash (62-rasm, d).

1. 
   Zagotovka 12 ni kopir 11 ga aniq o‘rnatish.
   
2. 
   Konduktor 11 ni zagotovka 12 bilan birga tiskida qisish (yupqa list materialdan bir xildagi ko‘p detallar tayyorlashda konduktorda bir yo‘lakay bir nechta zag‘otovka mahkamlanadi).
   
3. 
   Zagotovka 12 ning chiqib turgan qismlarini konduktorning ish sirti sathigacha egovlash.
   
4. 
   Konduktorni tiskida bo‘shatish va zagotovkani chiqarib olish.
   

Sifatni nazorat qilish talab qilinmaydi.
8- mashq. Egri chiziqli yuzalarni egovlash
A. Silindrik sterjenni egovlash

1. 
   Sterjenni rejalash va uning toretsida berilgan diametr (12 mm) bilan aylana chizish; silindr atro-fida toretsdan 30 mm masofada reja chiziqchalarini o‘tkazish (63-rasm, a).
   
2. 
   Zagotovkani tiskida gorizontal holatda shunday mahkamlash kerakki, uning uchi jag‘larning chetidan ishlov berilayotgan sterjen uzunligidan bir oz ortiqroq uzunlikda chiqib tursin.
   
3. 
   Zagotovkani egovlash: a) egovni oldinga yurgizganda (ish yo‘li) o‘ng qo‘l egovning dastasi bilan birga pastga tushadi, egovning oldingi qismi (tumshug‘i) esa chap qo‘l bilan yuqoriga ko‘tariladi (63-rasm, b); b) egov orqaga yurgizilganida (salt yurish) o‘ng qo‘l egov bilan birga ko‘tariladi, chap qo‘l esa egovning uchi bilan birga pastga tushadi.
   
4. 
   Zagotovkani zgovlashda uni tiskida siljitishni almashinib turish
   kerak: zagotovkani 1/4 —1 marta shunday burish kerakki, uning ishlov berilmagan yuzasi egovning ish doirasida bo‘lsin;
   

a) silindrik sterjen 1 ni kvadrat II qilib egovlash (63-rasm, v); uning tomonlari o‘lchamiga keyingi ishlov uchun qoldiriladigan qo‘yim ham kirishi kerak;
b) sakkizyoqlik III hosil qilish uchun kvadrat II ning burchaklarini egovlash;
v) o‘noltiyoqlik IV hosil bo‘lguniga qadar sakkizyoqlik III ni egovlash;
g)silindrik sterjen hosil bo‘lguniga qadar o‘noltiyoqlik IVni egovlash (63- rasm,g).

5. 
   Silindr yuzani № 2 yassi tishli egov bilan uzil-kesil egovlash.
   
6. 
   Sterjenning diametrini bir necha joyda shtangensirkul bilan tekshirish, silindrik yuzani esa tepadan radius o‘lchagich bilan tekshirish.