3-Ma’ruza: Shahar transporti turlari. Reja

Elektr ta’minotini ishonchliligi kun mobaynida tokni olishi ishonchligi bilan bog’liq. Shu bois, harakatdagi vositalarning tezligini oshishi bilan tokni olish sifati yomonlashadi. Shuning uchun oxirgi yillarda takomillashtirilgan va modernizatsiyalashgan tok qabul qilish konstruktsiyalari qo’llanilib kelinmoqda. Hozirgi vaqtda shahar elektr transportida elektr ta’minotining ikkita sxemasi qo’llanilmoqda: markazlashgan va nomarkazlashgan. Markazlashgan elektr ta’minoti tizimi bir nechta to’g’rilagich agregatlarga ega bo’lgan quvvati katta elektr podstantsiyalar bilan ta’riflanadi. Har bir podstantsiya tarmoqdagi birnechta mustaqil uchastkalarni ta’minlaydi.

• 
  Elektr ta’minotini ishonchliligi kun mobaynida tokni olishi ishonchligi bilan bog’liq. Shu bois, harakatdagi vositalarning tezligini oshishi bilan tokni olish sifati yomonlashadi. Shuning uchun oxirgi yillarda takomillashtirilgan va modernizatsiyalashgan tok qabul qilish konstruktsiyalari qo’llanilib kelinmoqda. Hozirgi vaqtda shahar elektr transportida elektr ta’minotining ikkita sxemasi qo’llanilmoqda: markazlashgan va nomarkazlashgan. Markazlashgan elektr ta’minoti tizimi bir nechta to’g’rilagich agregatlarga ega bo’lgan quvvati katta elektr podstantsiyalar bilan ta’riflanadi. Har bir podstantsiya tarmoqdagi birnechta mustaqil uchastkalarni ta’minlaydi.
  
• 
  Bu sxemada liniyalarning ta’minlash o’zunligi talaygina, ularda kuchayish va energiyaning muhim ulushi yo’qoladi.
  
• 
  Nomarkazlashgan elektr ta’minoti tizimida tortuvchi podstantsiyalar bir yoki ikki to’g’rilagichli agregatlarga ega. Bunday tizim kuchlanish va energiyaning kam yo’qotilishi bilan farq qiladi. Ammo, bu tizimda podstantsiyalarning umumiy soni ko’payadi va mutanosib ravishda tuman elektr tizimlaridan ularni ta’minlash tarmoqlari murakkablashadi.
  
• 
  Metropolitenga aholisi 2 mln. odamdan ko’proq shaharlarda yo’lovchilar soni bir yo’nalishda 30 ming pass./soat bo’lgan taqdirda qurilishiga ruxsat beriladi. Metropoliten – yer osti tezyurar, rel’slarda harakatlanadigan transport vositasi, uning tashish qobiliyati juda yuqori bir yo’nalish bo’yicha soatiga 25-50 mingta yo’lovchi tashishga qodir. 825 vol’tli doimiy tokda ishlaydi, avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemasiga ega, barcha qurilmalari zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan taminlangan.
  
• 
  Metro stantsiyalari (bekatlari) ustunli, gumbazli qilib qurilgan, platformalarni eni 10 metr, ustunlar orasi 6 metr, balandligi bekat konstruktsiyasiga qarab 4 metr va undan baland bo’ladi.