3-маъруза: Ҳавода қотувчи боғловчи моддалар. Гипс боғловчи моддалар учун хом ашё. Ишлаб чиқариш турлари ва усулллари

Оҳакни сўниш ҳароратини ва вақтини аниқлаш. Ишни бажариш тартиби: оҳакни сўниш ҳарорат ини ва вақтини аниқлаш учун хажми 500 мл бўлган термос идишдан фойдаланилади. Оҳак намунасининг оғирлиги Г да қуйидаги формула билан ҳисобланади:
Г = 1000/A;
Бу ерда: «А» - актив СаО ва МгO ларнинг миқдори.
Намуна колбага жойлаштирилади ва унга 25 мл сув кўйилиб текисланган ёгоч таёкча билан тез аралаштирилади. Термометрнинг симобли учи қоришма ичига бутунлай ботиб туриши керак.
Сув қўшилгандан бошлаб хар бир дакикада ҳарорат нинг ўзгариши ёзиб борилади. Агар 4 дақиқа давомида ҳарорат 1^оС дан кўп ўзгармаса тажриба тугалланган ҳисобланади.
Оҳакнинг сўниш вақти деб, сув қўшилгандан бошлаб то ҳарорат 1 дакикада 0,25^оС ўзгармагунча ўтган вақтга айтилади.
Назорат саволлар:
1. Ҳавоий оҳакнинг энг асосий хусусиятларидан бири.
2. Оҳак қотиши қандай ўтади.
3. Титрлаш нимани англатади.
4. Оҳакдаги сўнмаган заррачалар миқдори қандай аниқланади.
5. Оҳакни сўниш ҳароратини ва вақтини аниқлаш схемасини гапириб беринг.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Қосимов И.К. Қурилиш ашёлари. Дарслик. Мехнат. Т., 2004.
2. Махмудова Н.А.Боғловчи моддалар. Ўқув қўлланма. ТАҚИ, Т., 2012.
3. Нуритдинов Х.Н., Қодирова Д.Ш. Боғловчи моддалар ва қурилиш материалларини тадқиқ этиш усуллари. Ўқув қўлланма. ТАҚИ, Т.,2012.
4. Волженский А.В. Минеральные вяжущие вешества. М., Стройиздат. 1979.


9-маъруза: Магнезиал боғловчи моддалар. Турлари, ишлаб чиқариш технологияси, хоссалари ва ишлатилиш сохаси

Режа: 1. Магнезиал боғловчи моддалар ҳақида маълумот.

2. Магнезиал боғловчиларнинг турлари.
3. Ишлаб чиқариш технологияси.

Чиқинди тоғ жинслари магнезит (боғловчи модда – каустик магнезит) ва доломит (боғловчи модда – каустик доломит) ни шахтали ёки айланма хумдонларда 700...900^оС ҳарорат да пишириб магнезиал боғловчилар олинади.

Каустик магнезит МгCO₃ ни пишириш жараёнида ундан карбонат ангидрит гази (СО₂) ажралиб чикади, қолган магний оксиди МгO эса боғловчи хусусиятга эга. Олинган маҳсулот туйилади ва қурилишга юборилади.
Каустик доломит хам асосан магний оксидидан иборат бўлади, у олинган модда боғловчи хусусиятга эга.
Боғловчи модданинг кимёвий таркиби, оғир лигига нисбатан % ҳисобида: СаО = 2,4; МгO = 86,2; СиO₂ = 1,5; Фе₂O₃ = 1,5.