3 I bob yirtqich qushlarning biologiyasi, sitematikasi

Boyo’g’li-bu qush telegraf stalbasi yoki devorga o’tirib olib boshini har ikki
tomonga burib o’lja axtara boshlaydi. Boyo’g’li yashaydigan joylar birgina qishloq
joylari emas, balki uni yirik shaharlarda ham uchratish mumkin. Ushbu qush daryo
vodiylaridagi soz tuproqli jarlar, tog’ oldilaridagi o’pirmalar, tog’lardagi keng
bargli o’rmonlarda yashaydi. Boyo’g’lilar O’zbekistonda yoz oylarida ko’p
bo’ladi. Qishda ularning eng ko’plari janubga uchib ketadi, lekin ba’zilari shu
yashash joyida qoladi va gohida qishloqlarda hamda katta shaharlarda qadimgi
imoratlarning xarobalarida yakka-yakka bo’lib yashaydi. Ko’pincha qabristonlar,
g’orlar va masjidlarda bo’ladi.
Shalpanquloq yapaloqqush-Respublikamizning vohalari, toqaylari va tog’
o’rmonlaridagi qishlovlarda uchraydi. U ochiq joylarda uchraydigan va
daraxtlardan o’zini nari olib turadigan kamdan-kam yapaloqushlarning biridir. U
daraxtlarning shoxlariga qo’nmaydi, balki yerda tunaydi va dam oladi. Ko’pincha
kunduzi faol bo’ladi.


II BOB YIRTQICH QUSHLARNI MUHOFAZA QILISHVA ULARNING AHAMIYATI
2.1 Yirtqich qushlarning o’zaro munosabatlari.
Oqbosh qumoy havoda suzib uchadi va ovqat topish uchun bir necha o’nlab
kvadrat kilometr masofalarni kezib chiqadi. O’ljaga ko’zi tushishi bilan, uni ustida
aylanib uchadi va boshqalarini jalb qiladi. Bu qushlar boshqalarining harakatlarini
uchish davrida diqqat bilan kuzatib boradi. Oldindagi o’ljaga yaqinlashayotgan
sipning ortidan boshqalar ham xadiksiz tusha boshlaydi.
Oqbosh siplarda boshqa tasqaralar singari o’limtiklar bilan ovqatlanishga
moslashgan, tuzilishi va fe’l-atvorida moslanishlar bor. Uzun patlar bilan
qoplanmagan bo’yni, yirik o’limtiklar ichidan ovqatlanganda ifloslanmaydi. Har
kuni o’limtiklarni topish imkoniyati yo’qligi, ularning ko’p ovqatni bir vaqtda yeb,
bir necha kun ovqatsiz yurishiga ham sabab bo’ladi. Shuning uchun jig’ildoni
yaxshi rivojlangan. Jo’jalarini go’sht bo’laklarini jig’ildonida olib kelib boqadi,
shuning uchun ularning panjalari kuchsiz, ovqatni tutishga moslashmagan.