3. Hisob-kitob schyoti bo‘yicha muomalalar hisobi

Fyuchers (inglizcha so‘zidan olingan bulib, kelajak ma’nosini anglatadi. Kelishilgan miqdordagi qimmatliklarni ma’lum vaqt mobaynida bitim tuzish ilangan narxda etkazib berish to‘g‘risidagi shartnomalarni o‘zida namoyon qiladi,
Respublikamiz amaliyotida Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni y ing asosiy vositasi aksiyadorlik jamiyatlarining qimmatli qog‘ozlarini hari; Hisoblanmokda. Korxonaning shu’ba korxonalar, qo‘shma korxonalar va karam birlash investitsnyalari mavjudligi ularni buxgalteriya hisobida alohida turkumlarga ashch takozo etadi. Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning baholanishi «moliyaviy investitsiyalar hisobi» nomli 12-son BHMAga asoslanadi.
Harid qilinishi moliyaviy investitsiyalar brokerlik xizmatlariga oid 7-tovlar, bojlar, bank xizmatiga oid to‘lov va boshqa harajatlar kabi harid qilishga oid harajatlar bilan birgalikda harid qilish qiymati bo‘yicha baholanadi. Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning aksiyalar yoki boshqa qimmatli qog‘ozlar emissiyasi yuli bilan *1an yoki to‘liq harid qilinishi chog‘ida ularning nominal qiymati emas, balki qimmatli tar bozoridagi sotish qiymati harid qilish qiymati bulib Hisoblanadi. Uzoq mud-moliyaviy investitsiyalarning almashlash yoki boshqa aktivga kisman almashtirish yuli harid qilishda harid qiymati berilayotgan aktivning bozor qiymatiga asoslangan aniqlanadi.
Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning o‘z ichiga foizlar ulushini, Hisoblangan dvidendlarni ularni sotib olish vaqtigacha bo‘lgan davr uchun bo‘lgan qiymat bo‘yicha sotib oyaishi haridor tomonidan sotuvchiga tulangan foizlar summasi chiqarib tashlangan holda rid qilish qiymati bo‘yicha hisobga olinadi. Agar Uzoq muddatli moliyaviy investi-zilar harid qilish vaqtiga kadar hisoblangan foizlar bilan birga sotiladigan bo‘lsa, ularning foizlarni to‘lash kuni bilan to‘g‘ri kelmaydigan kunlarda sotib olinishi chog‘ida haridor bilan sotuvchi o‘zaro tegishli summani bo‘lashib olishlari kerak ,investitsiyalar qiymati bilan bir qatorda ularning sunggi to‘lovi amalga «jnrilgan vaqtdan boshlab utgan davr uchun tulanishi lozim bo‘lgan foizlarni tulaydi. 1: lzlarni to‘lashning navbatdagi muddati kelgan vaqtda haridor ularni to‘liq jami davr oladi. Ko‘arzga oid qimmatli qog‘ozlarga investitsiyalarning harid qilish qiymati an sundirish qiymati o‘rtasidagi fark (diskont yoki harid qilish chog‘idagi mukofot) investor tomonidan qimmatli kogozni harid qilish vaqtidan boshlab sundirish gacha Hisobdan chiqariladi, ya’ni amortizatsiya qilinadi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlar Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni quyidagi elarda Hisobga olib boradi: harid bahosida; kayta baholashni Hisobga olgan qiymatda; eshatli qog‘ozlar portfeli asosida aniqlanadigan harid va joriy qiymatlar yuzasidan ng kam baholashda.
Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarni kayta baholashni amalga oshirish uchun
qayta baholashlar davriyligi aniqlab olinishi zarur. Bunda kayta baholashning yakka tar-
tibdagi usuli kullaniladi. Qayta baholash natijasida Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar qiymatining oshib ketishi 8510-«Aktivlarni kayta baholash bo‘yicha to‘zatishlar» hisobvarag‘ida, kamayishi esa qo‘shimcha baholash chegarasida rezerv kapitalining kamaytitirishi yoki avvalgi qo‘shimcha baholashdan oshgan summada-harajat sifatida hisobga oliinadi. Agar Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarning kayta baholanishi natijasida kamayish, keyin esa ko‘payish yuz bergan bo‘lsa, u holda Uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar qiymatining avvalgi kamayish summasi kayta tiklanishi lozim bo‘ladi.