3 – Мавзу Янги ва энг янги давр фалсафаси

Falsafaning dunyokarash
sifatidagi evolyusiyasi etaplari
• • Kosmosentrizm – falsafiy dunekarash, uning asosida
olamni,tabiat hodisalarni tashqi kuchlar–Koinot
(Kosmos)- qudrati va cheksizligi orqali tushuntirish,
unga ko'ra butun borliq Koinot va kosmik sikllarga bog'lik (bu falsafa Qadimgi Hindiston, Xitoy, boshka sharq mamlakatlari vakadimgi Gresiyaga xos).
• Geosentrizm – falsafiy dunyoqarashning turi bo'lib,
uning asosida butun borlikni tushuntirib bo'lmaydigan,
gayritabiiy kuch-Xudo-ning hokimiyati orkali tushuntirish
(o'rta asrlarda Evropada tarqalgan).
.• Antroposentrizm – falsafiy dunyoqarashning turi,
uning markazida inson masalasi turadi (Renessans
davridagi
Evropa, yangi va eng yangi davrlar, hozirgi zamon
falsafiy maktablari).
Falsafiy dunyoqarashning
mifologik va diniy dunyoqarashdan asosiy farqi:
Agar mifologik va diniy dunyoqarashda
e'tiqod va tuyg'ularga tayanilgan bo'lsa,
falsafiy dunyoqarashda
aql va bilimlarga tayaniladi.
Falsafa va fanning
umumiy jihatlari
Avvalo aqlga
tayanadi va oqilona
bilimni yaratishga
harakat qiladi
O’rganilayotgan
ob'ektlar
va hodisalarning
qonunlari va
qonuniyatlarini
aniqlashga qarab
mo'ljal oladi
Kategoriyalar
apparatini
yaratadi,
o'zlari ilgari surgan
qoidalarni
asoslaydi,
ularga dalil-isbot
keltiradi va
yaxlit tizimlarni
yaratishga
harakat qiladi
Falsafa va fanning farqli jihatlari
Falsafa:
Falsafa ilmiy bilimlar
va dalillardan keng foydalanadi,
biroq uning uzil-kesil
xulosalari ishonchli deb
xisoblanishi mumkin
emas, zero ular asosan
faylasuflarning
sub'ektiv fikrlari
va mulohazalariga asoslanadi.
Fan:
Fan mohiyat-e'tibori bilan
isbotlangan va sinalgan
bilimlar olishga
harakat qiladi, bunda
olingan bilimlarni tekshirish
yoki rad etish imkoniyatining mavjudligi
bu bilimlar haqiqiyligi
va ilmiy jihatdan asoslanganligining
muqarrar sharti hisoblanadi.