3 -mavzu. Mikroorganizmlarni o‘sishi va ko‘payishi. Mikroorganizmlarning oziqlanishi. Mikroorganizmlar metabolizmi

Katabolizm va biosintez haqida tushuncha. 
Mikroorganizm hujayrasiga o’tgan moddalar 
har xil kimyoviy reaktsiyalarda qatnashadi. Bundan tashqari hujayra hayot faoliyatida ishtirok 
etadigan kimyoviy reaktsiyalarning hammasi birgalikda, katabolizm — modda almashish deyiladi. 
U metabolizmning bir qismidir, ya’ni metabolizm = katabolizm + biosintezdir. Katabolizm yoki 
energiya almashinishi, oziqa moddalari — uglevodlar, oqsil va yoglarining parchalanishi 
oksidlanish reaktsiyalari hisobiga amalga oshib, natijada energiya ajralib chiqadi. 
Mikroorganizmlarda ikki xil katabolizm mavjud bo’lib, ular: aerob nafas olish va bijg’ish 
jarayonlaridir. 
Aerob nafas olishda, organik modda tuliq parchalanadi va ko’p miqdorda energiya ajralib 
chiqadi. Oxirgi mahsulot sifatida energiyaga kambag’al moddalar (СO
2
, Н
2
O) hosil bo’ladi. 
Bijg’ish jarayonida esa organik moddalarning chala parchalanishi kuzatiladi. Kam miqdorda 
energiya ajralib chiqadi va energiyaga boy oxirgi mahsulotlar (etanol, sut kislota, moy kislota va 
xokazo) hosil bo’ladi.