3- mavzu: Eksperimental tadqiqotlarning tarkibiy tuzilishi

7. Gipotezani (ilmiy faraz) aniqlash:
Gipoteza – bu o’rganilayotgan ob’ekt xususiyatlari haqida ilmiy tahlil. Gipoteza: a) ta’riflovchi, b) tushuntiruvchi, v) oldindan aytib beruvchi, ya’ni gipoteza – prognozlar bo’linadi:
-ta’riflovchi gipoteza - bu ob’ekt tuzilmasi va elementlar haqidagi tahlilni komponentlari miqdoriy bog’liqligi elementlararo aloqalar va xarakteri haqida ma’lumotlar beradi. Masalan, mehnat motivi tuzilmasi ish haqiga emas, balki mehnat mazmuniga bog’liq bo’ladi. Dindorlikning ustun tipi-progmatik va milliy tiplar mavjuddir;
- tushuntiruvchi gipoteza - juda murakkab bo’lgan sabab aloqalari haqidagi taxmindir;
- gipoteza - bashorat jarayoning rivojlanishi haqida tasavvur beradi. U rivojlanish tendentsiyasi va yo’nalishlarini aniqlovchi, barqaror mexanizimlarni ochib beradi.
Gipoteza - empirik metod yordamida tekshirilishi mumkin bo’lgan, tadqiqotdagi eng asosiy hususiyatlarni aniqlovchi muhim bilish instrumentidir. Gipoteza bor yo yo’qligi tadqiqot darajasini xarakterlaydi, qolgan barcha ishlar gipotezani isbotlash yoki inkor etish bilan bog’liq bo’ladi.
Keys topshirig‘i
2-keys. Bir qator mutaxassislar intellekt masalasi bilan bog‘liq tarixiy tajribalar ustida bahslashib qolishdi. Ular ilk intellekt testlari orqali 5-7 yoshli bolalarning aqliy yoshi aniqlashning ilk usulini qo‘llashni lozim topishdi. Ammo, bolalarning aqliy yosh ko‘rsatkichlarini topshida yanglishishlariga to‘g‘ri keldi. Bolalarning aqliy yosh ko‘rsatkichni topish kerak.
Keysni bajarish bosqchilari va topshiriqlar:
• Keysdagi muammoni keltirib chiqargan asosiy sabablarni belgilang (individual va kichik guruhda).
• 5-7 yoshli bolalarning aqliy yosh ko‘rsatkichini aniqlashning eng oddiy yo‘lini taqdim eting.
Glossariy
Frensis Gа́lьton (1822-1911). Geografiya, antropologiya va psixologiyalar bo‘yicha ingliz tadqiqotchisi, differensial psixologiya, psixometrika, statistika asoschilaridan biri.